500 ışık yılı uzaklıktaki devasa boşluk: Barnard 68

bencede

New member
Mirza Newton

Birisi, kozmosun bir modülünü yırtmış olabilir mi? Gökyüzüne bakıp sayılamayacak kadar fazlaca yıldız gördüğünüzü hayal edin. Akabinde, hiç beklenmedik bir biçimde, teleskopunuzda yıldızlarla çevrili ve ortasında hiç bir şeyin görülemediği siyah bir bölge ortaya çıkıyor.

HİÇLİĞİN RESMİ



bir epeyce yıldızın çevrelediği bu tekinsiz karanlık bölge bir kara delik üzere görünüyor olabilir lakin gerçekte hayli daha rahatsız edici bir şey. Uzayda ‘Barnard 68’ ismiyle bilinen bu bölge, hiç elbet kozmosun en tenha, karanlık ve soğuk bölgesi.

Yukarıdaki fotoğraf, Barnard 68’in görünür ve yakın kızılötesi fotoğraflarının bir renk bileşimi. Mart 1999’da ‘8.2-m VLT ANTU’ teleskobu ve hayli modlu ‘FORS1’ aygıtı vasıtasıyla çekildi. Bu küçük bulut, merkezinde bulunan toz parçacıklarının engelleyici tesiri yüzünden bu dalga uzunluklarında büsbütün mat biçimde. Bilim insanları, Barnard 68’i bir ‘siyah soğurma bulutsusu’ ya da özetlemek gerekirse ‘SSB küresi’ olarak nitelendiriyorlar.

Güney takımyıldızı olan Ophiuchus’un (Yılancı) yakınlarında, kendi galaksimizin ortasında ve yaklaşık 400 ışık yılı arada bulunan bu tuhaf karanlık kesim, Dünya dışı bir medeniyetin cihanın dokusunu parçaladığı bir yer üzere görünebilir. Buna rağmen, muhtemelen bu biçimde değil. Bileşiminden ötürü, Barnard 68 çok derecede siyah ve soğuk görünüyor.

BİR GAZ VE TOZ BARİYERİ

Barnard 68 o kadar hayli toz ve gazdan meydana gelmiş ki ardında kalan her şeyi karanlıkta bırakıyor. Onunla Güneş içinde görünür olan tek bir yıldız dahi yok.

NASA’ya bakılırsa:

Daha evvelce gökyüzünde bir delik olarak kabul edilen şey, artık gökbilimciler tarafınca karanlık bir moleküler bulut olarak görülüyor. Burada, yüksek yoğunluktaki toz ve moleküler gaz, geri plandaki yıldızlardan yayılan görünür ışığın şimdi hepsini emer. Bu ürkütücü karanlık ortam, moleküler bulutların iç bölgelerini cihanda bulunan en soğuk ve en yalıtılmış alanlardan biri haline getirmeye yardımcı olur. Bu karanlık soğurma bulutsularının en dikkat cazip olanlarından biri, üstte görseli paylaşılan ve ‘Barnard 68’ ismiyle da bilinen Ophiuchus takımyıldızına yakın bir bulutsudur. Merkez bölgede hiç bir yıldızın görünmemesi, Barnard 68’in kısmen yakın olduğunu gösterirken, ölçümler, yaklaşık 500 ışık yılı uzaklıkta ve yarım ışık yılı genişliğinde olduğunu ortaya koyuyor. Barnard 68 üzere moleküler bulutların nasıl oluştuğu çabucak hemen tam manasıyla bilinmiyor ancak bu bulutların kendilerinin yeni yıldızların oluşması için olası adaylar olduğu biliniyor.

Görsel, ‘Kara Bulut’ diye de anılan ‘SSB Kümesi’ Barnard 68’in gökyüzü bölgesini, maviden yakın kızılötesi spektral bölgeye, saat istikametinde altı farklı dalga uzunluğunda gösteriyor.

Barnard 68’in görünür ışık dalga uzunluklarında büsbütün mat olması dikkat cazip. Bilim insanları, Cerro Paranal’da bulunan Çok Büyük Teleskop’u kullanarak Samanyolu dahilindeki ve 1000’i kızılötesi dalga uzunluklarında görülebilen en az 3 bin 700 karartılmış geri plan yıldızını saptadılar. Bilim insanlarının aktardığı kadarıyla, Barnard 68, Güneş’in yaklaşık iki katı kütleye ve yarım ışık yılı çapa sahip.

Bilim insanları Barnard 68’in tam olarak tanımlanmış hudutları ve öbür özellikleri sebebiyle, bu moleküler bulutun kütle çekimsel çöküşe yanlışsız ilerlemekte olduğunu düşünüyorlar. Uzmanlara nazaran, Barnard 68 önümüzdeki iki yüz bin yıl içerisinde, izole halde üretilen, dağınık ve sıcak yıldızlararası plazmayla çevrili düşük kütleli güneş tipi yıldızlar oluşturmaya ağırlaşacak.


Yazının yepyenisi Physics-Astronomy sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
 
Üst