Milyonlarca insanı ilgilendiren emeklilikte yaşı takılanlar (EYT) sorunu ülke gündeminde tartışılmaya devam ediyor. Bahis ile ilgili yazılı bir açıklama yapan CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, iktidarın düzenleme hazırlanırken meslek örgütleri ve muhalefeti bilgilendirmediğini ve EYT sıkıntısını hakkaniyetli bir biçimde çözmekten uzak olduğu tenkidinde bulundu. Beko iktidara EYT tekliflerinde bulundu.
“SOSYAL DİYALOGDAN UZAK AKP”
Bu noktada evvela uzun müddettir bu bahiste uğraşını sürdüren EYT dernekleri ve Federasyonunun çalışmalarının süreci bu kademeye getirdiğini hatırlatan Beko, “Kamuoyunu bilgilendirmeden yapılan bu düzenlemeyi doğal olarak ‘kapıda bekleyen tehlike’ olarak görüyoruz. Maalesef bu süreç tek taraflı yürüyor. AKP iktidarı, başından beri toplumsal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden; kendine yakın sendikalarla, patronlarla durumu kurtarmaya çalışıyor. O açıdan da bu çıkacak maddede epeyce büyük tehlikeler, mağduriyetler olacaktır. Başından beri aslında iktidar, EYT sorununu çözmeden uzak siyasetler geliştirdi. Hatta AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘seçimi kaybetsek de EYT’yi çıkarmayacağız’ açıklamalarını yaptı. Lakin, 2023 seçimleri yaklaşırken bilhassa kendi tabanında oy kaybetme durumu da ortaya çıkınca EYT’yi gündemine aldı” diye konuştu.
“İKTİDARA ÖNERİLER”
EYT’lilerin tekliflerini de paylaşan Beko, ” EYT’liler askerlik, yurtdışı borçlanma vs. sigorta başlangıcını 08/09/1999 öncesine geri çekmelidir. SSK’lılarda 5975 güne kadar kademeli günler yerine yalnızca 5000 gün kaide olarak kabul edilmeli. Bağ-Kur’lularda 08/09/1999 öncesi SSK başlangıcı EYT kapsamında dikkate alınmalıdır. Toplumsal Güvenlik kontratı olan ülkelerdeki sigorta başlangıçları, EYT ortasında sigorta başlangıcı olarak kabul edilmelidir (Bu hak daha evvel 7186 sayılı yasa ile ellerinden alınmıştı) 08/09/1999 öncesi sigortalı olup da EYT kanunu çıktıktan daha sonra koşulları sağlayanlar, kuralları sağladıklarında EYT den aylık alabilmelidir. Ayrıyeten staj mağdurlarının da sorunu çözülmelidir. 2000 öncesi vergi ve oda kaydı olanlara tescil hakkı da verilmelidir. Aylık bağlama oranında düzenleme yapılmalı ve hak kazanan yurttaşlarımıza bağlanan fiyat en az taban fiyat seviyesinde olmalıdır. Bunlar gözetilmeden yapılan bir düzenleme hiç bir kedere deva olamaz ve sorun çözülmez” sözlerini kullandı.
“AYLIK BAĞLAMA ORANI İYİLEŞTİRİLSİN”
Yaş kriteri kadar değerli bir öbür şeyin aylık bağlama oranı ve prim gün sayısı olduğunu belirten CHP’li Beko şu ayrıntıları paylaştı: “Emeklinin alt hudut aylığı, minimum fiyatın yüzde yetmişinden az olamaz unsuru 5510 Sayılı Yasa ile yarıya indirilmeseydi minimum emekli aylığı 7005 TL, büyümeden verilen hisse ise yüzde yüzden yüzde otuza düşürülmeseydi en düşük emekli aylığı bugün 9500 TL olacaktı. Ayrıyeten, emeklilerin maaşının bağlanmasında fazla prim ödemesinin ehemmiyeti olmalıdır. Bugün 3600 günle emekli olmuş asgariden maaş alan emekli ile 9000 günle emekli olmuş emeklinin ikisi de 5500 TL alacak. Üstelik, minimum emekli aylığının 3500 TL’den 5500 TL’ye çıkarılması sonucu alındı. Yani 2000 TL artış öngörüldü. Lakin maaşı 4500 TL olanlar için artış yalnızca bin Lira olmuş oldu. ötürüsıyla burada olması gerek tüm emeklilerin insanca yaşayabileceği adaletli bir düzenleme yapılmasıdır. Fakat bu mevzuda EYT’lileri ve emeklileri tatmin edecek ve enflasyonu göz önünde bulunduracak bir maaş açıklaması yapılmadı. Anlaşılan o dur ki; EYT’lilere de bugünkü yasa çerçevesinde bir maaş bağlanacak. Bu da demek oluyor ki yurttaşlarımız düşük emekli maaşı alacaklar; meğer hiç bir hak sahibine taban fiyatın altında maaş bağlanmamalıdır” dedi.
“EYT’LİLERİN HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRAMAYA TAHAMMÜLÜ YOK”
“8 Eylül 1999 öncesinde SSK’da 5 bin gün koşulu vardı, 4 bin 500 gün vardı, 3 bin 600 gün vardı” diye devam eden Beko, “Bağkur’da 5 bin 400 gün koşulu vardı, 7 bin 200 ve 9 bin gün vardı. Bunlar ne olacak? Bu altı şıktan hangisi uygulanacak? Hangi gün kriterinin yerine getirilmiş olması gerekecek? İktidar keşke bunları açıklamış olsaydı da insanların başları karışmasaydı. EYT mağdurlarının ellerine minimum fiyatın epey altında bir maaş geçerse…“Buna şükür! Hiç yoktan iyidir!” mi diyecekler? Yoksa bir reaksiyon mi verecekler, bilinmez lakin görünen odur ki, maddede şayet minimum fiyatın epey altında bir maaş getirecek oranın uygulanması öngörülürse EYT probleminin, bugünkünden daha epey konuşulacağıdır. Zira yaş kriteri ortadan kalkınca yüreği pır pır eden EYT’lilerin bu saatten daha sonra hayal kırıklığına uğramaya hiç lakin hiç tahammülünün olmadığı bir gerçektir!” tabirlerin kullandı.
Kanşi Beko kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“Aylık bağlama oranı da güzelleştirilsin ki milyonlarca insanın sevinci kursaklarında kalmasın. Hayaller kabusa dönmesin! tekrar vurgulamak isterim ki sorunun tahlili için yapan, kalıcı ve iştirakçi bir toplumsal güvenlik sistemi koşuldur. Bizler bu hedefle; yasa teklifi TBMM’ye sunulduğu anda yurttaşlarımızın taleplerini Kurulda ve Genel Kurul’da lisana getireceğiz. Çıkarılacak yasanın en güzeli olabilmesi için uğraşımızı sürdüreceğiz.”
“SOSYAL DİYALOGDAN UZAK AKP”
Bu noktada evvela uzun müddettir bu bahiste uğraşını sürdüren EYT dernekleri ve Federasyonunun çalışmalarının süreci bu kademeye getirdiğini hatırlatan Beko, “Kamuoyunu bilgilendirmeden yapılan bu düzenlemeyi doğal olarak ‘kapıda bekleyen tehlike’ olarak görüyoruz. Maalesef bu süreç tek taraflı yürüyor. AKP iktidarı, başından beri toplumsal diyalogdan uzak, emek ve meslek örgütlerini sürece davet etmeden; kendine yakın sendikalarla, patronlarla durumu kurtarmaya çalışıyor. O açıdan da bu çıkacak maddede epeyce büyük tehlikeler, mağduriyetler olacaktır. Başından beri aslında iktidar, EYT sorununu çözmeden uzak siyasetler geliştirdi. Hatta AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘seçimi kaybetsek de EYT’yi çıkarmayacağız’ açıklamalarını yaptı. Lakin, 2023 seçimleri yaklaşırken bilhassa kendi tabanında oy kaybetme durumu da ortaya çıkınca EYT’yi gündemine aldı” diye konuştu.
“İKTİDARA ÖNERİLER”
EYT’lilerin tekliflerini de paylaşan Beko, ” EYT’liler askerlik, yurtdışı borçlanma vs. sigorta başlangıcını 08/09/1999 öncesine geri çekmelidir. SSK’lılarda 5975 güne kadar kademeli günler yerine yalnızca 5000 gün kaide olarak kabul edilmeli. Bağ-Kur’lularda 08/09/1999 öncesi SSK başlangıcı EYT kapsamında dikkate alınmalıdır. Toplumsal Güvenlik kontratı olan ülkelerdeki sigorta başlangıçları, EYT ortasında sigorta başlangıcı olarak kabul edilmelidir (Bu hak daha evvel 7186 sayılı yasa ile ellerinden alınmıştı) 08/09/1999 öncesi sigortalı olup da EYT kanunu çıktıktan daha sonra koşulları sağlayanlar, kuralları sağladıklarında EYT den aylık alabilmelidir. Ayrıyeten staj mağdurlarının da sorunu çözülmelidir. 2000 öncesi vergi ve oda kaydı olanlara tescil hakkı da verilmelidir. Aylık bağlama oranında düzenleme yapılmalı ve hak kazanan yurttaşlarımıza bağlanan fiyat en az taban fiyat seviyesinde olmalıdır. Bunlar gözetilmeden yapılan bir düzenleme hiç bir kedere deva olamaz ve sorun çözülmez” sözlerini kullandı.
“AYLIK BAĞLAMA ORANI İYİLEŞTİRİLSİN”
Yaş kriteri kadar değerli bir öbür şeyin aylık bağlama oranı ve prim gün sayısı olduğunu belirten CHP’li Beko şu ayrıntıları paylaştı: “Emeklinin alt hudut aylığı, minimum fiyatın yüzde yetmişinden az olamaz unsuru 5510 Sayılı Yasa ile yarıya indirilmeseydi minimum emekli aylığı 7005 TL, büyümeden verilen hisse ise yüzde yüzden yüzde otuza düşürülmeseydi en düşük emekli aylığı bugün 9500 TL olacaktı. Ayrıyeten, emeklilerin maaşının bağlanmasında fazla prim ödemesinin ehemmiyeti olmalıdır. Bugün 3600 günle emekli olmuş asgariden maaş alan emekli ile 9000 günle emekli olmuş emeklinin ikisi de 5500 TL alacak. Üstelik, minimum emekli aylığının 3500 TL’den 5500 TL’ye çıkarılması sonucu alındı. Yani 2000 TL artış öngörüldü. Lakin maaşı 4500 TL olanlar için artış yalnızca bin Lira olmuş oldu. ötürüsıyla burada olması gerek tüm emeklilerin insanca yaşayabileceği adaletli bir düzenleme yapılmasıdır. Fakat bu mevzuda EYT’lileri ve emeklileri tatmin edecek ve enflasyonu göz önünde bulunduracak bir maaş açıklaması yapılmadı. Anlaşılan o dur ki; EYT’lilere de bugünkü yasa çerçevesinde bir maaş bağlanacak. Bu da demek oluyor ki yurttaşlarımız düşük emekli maaşı alacaklar; meğer hiç bir hak sahibine taban fiyatın altında maaş bağlanmamalıdır” dedi.
“EYT’LİLERİN HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRAMAYA TAHAMMÜLÜ YOK”
“8 Eylül 1999 öncesinde SSK’da 5 bin gün koşulu vardı, 4 bin 500 gün vardı, 3 bin 600 gün vardı” diye devam eden Beko, “Bağkur’da 5 bin 400 gün koşulu vardı, 7 bin 200 ve 9 bin gün vardı. Bunlar ne olacak? Bu altı şıktan hangisi uygulanacak? Hangi gün kriterinin yerine getirilmiş olması gerekecek? İktidar keşke bunları açıklamış olsaydı da insanların başları karışmasaydı. EYT mağdurlarının ellerine minimum fiyatın epey altında bir maaş geçerse…“Buna şükür! Hiç yoktan iyidir!” mi diyecekler? Yoksa bir reaksiyon mi verecekler, bilinmez lakin görünen odur ki, maddede şayet minimum fiyatın epey altında bir maaş getirecek oranın uygulanması öngörülürse EYT probleminin, bugünkünden daha epey konuşulacağıdır. Zira yaş kriteri ortadan kalkınca yüreği pır pır eden EYT’lilerin bu saatten daha sonra hayal kırıklığına uğramaya hiç lakin hiç tahammülünün olmadığı bir gerçektir!” tabirlerin kullandı.
Kanşi Beko kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“Aylık bağlama oranı da güzelleştirilsin ki milyonlarca insanın sevinci kursaklarında kalmasın. Hayaller kabusa dönmesin! tekrar vurgulamak isterim ki sorunun tahlili için yapan, kalıcı ve iştirakçi bir toplumsal güvenlik sistemi koşuldur. Bizler bu hedefle; yasa teklifi TBMM’ye sunulduğu anda yurttaşlarımızın taleplerini Kurulda ve Genel Kurul’da lisana getireceğiz. Çıkarılacak yasanın en güzeli olabilmesi için uğraşımızı sürdüreceğiz.”