Koç Üniversitesi Translasyonel Tıp Araştırma Merkezi (KUTTAM) Kıdemli Araştırmacısı ve Tıbbi Biyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık ve takımı, daha evvel doku gelişim ve tamiratı ile alakalı bir molekül olarak tanımlanan CT-1’in, kanserde de kıymetli bir rol oynadığını keşfetti.
Kanser hücreleri, sağlıklı hücreleri “köleleştiriyor”
Prof. Gözüaçık, kanser hücrelerinin CT-1’i etraf dokularla bağlantı kurmak için kullandığını ve bu molekül yardımıyla tümörün yaydığı sinyallerin, sağlıklı hücreleri “kansere hizmet etmek üzere köleleştirdiğini” gösterdi. “Köleleştirici” tesirin, 2016 yılında Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ne de bahis olan otofajiye yani hücrelerin kendi kendini sindirmesine bağlı olduğunu kanıtladı.
bir epey kanser teşhis ve tedavisinde ezber bozacak
Dünyada birinci kere bilimsel olarak ortaya konan bu keşifle ilgili bilgileri birinci sefer anlatan Prof. Dr. Gözüaçık, çalışma sonuçlarının ihtilal niteliğinde olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Gözüaçık, deher neysel sistemler ve gerçek hasta dokularında da çalışarak elde ettikleri bu keşfin ileride, göğüs kanseri başta olmak üzere birtakım kanser çeşitlerinde teşhis ve tedavi açısından bir fazlaca ezberi değiştirebileceğini kaydetti.
“Tümör, CT-1 proteini ile etrafındaki hücreleri köle ediyor”
Bu keşif yardımıyla birtakım kanser tiplerinde hastalığın nasıl seyredeceği ile ilgili daha teşhis basamağında kıymetli ipuçları elde etmenin de mümkün olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Gözüaçık, “Kanser konusunda yeni konseptler var. Bunlardan bir tanesi, kanserin aslında yalnızca bozulmuş hücrelerden oluşmadığı. Etraf dokuların da kanserin oluşum, gelişim, yayılımı ile ilaç direncine katkı sağladığı konusunda datalar var. Biz buna ‘tümör mikro çevresi’ diyoruz. Biz, kanser hücreleriyle tümör mikro etrafı içinde nasıl bir bağlantı var, bununla ilgili çalışmalarımıza 8-10 yıl evvel başlamıştık. Tümör hücrelerinden sanki nasıl iletiler iletiliyor ki mikro etrafı de değişiyor ve kanseri destekleyici hale geliyor? Güya tümör, etraftaki olağan hücreleri kendisine köle ediyor, onların kendisine hizmet etmesini sağlıyor. Geniş gen taramaları yaptık, bunları test ettik, salgılanan proteinleri keşfettik. Bunlardan bilhassa bir adedine yoğunlaştık; bu proteinin (CT-1) kanserle irtibatı daha evvelde bilinmiyordu. Daha epey kalp, böbrek hastalıklarındaki tesirleri biliniyordu. Biz gördük ki bu protein yalnızca göğüs kanseri hücrelerinden değil, genel biroldukça öbür cins kanser hücrelerinden de salgılanıyor” dedi.
CT-1 faktörünün kanserle ilgisi kanıtlandı
Bilim dünyasının kanserle bağlantısını çabucak hemen keşfetmediği Cardiotrophin-1 (CT-1) isimli proteinin, tümör hücreleri tarafınca ‘normal hücrelerle irtibat kurmak amacıyla’ kullanıldığını, kanserli hücrelerin CT-1 vasıtasıyla sağlıklı dokuların ana elemanlarından olan fibroblastlar üstündeki ‘özel antenlere’ bağlandığını ve bu sayede olağan dokuları da kendi hizmetine aldığını belirten Prof. Dr. Gözüaçık, “CT-1 faktörünün kanserle ilgisi bilinmiyordu. Biz, kanserle temasını gösteren birinci çalışmayı yapmış olduk. Dünya çapında birinci ve öncü sonuçlar bunlar. Bu faktörün hem kanserle ilgisi hem kanserin yayılması, yakın ve uzak etrafa metastazı ile ilgisini de birinci kez ortaya çıkardık. Üstelik bunu, gerçek hasta dokularında gösterdik. Bu çalışmanın ileride kanserle ilgili paradigmaları değiştirebilecek değeri olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Kanser teşhisinde de kullanılabilecek
Ekip içerisinde cerrahların da yer aldığını belirten Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık, bu keşfin, bir hastada kanserin nasıl seyredeceği ile ilgili ön bilgi verebileceğini de kaydederek kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“CT-1’in tümörle etkileşiminin, bilhassa göğüs kanserinin doku içine yayılması ve uzak metastazlar yapması için kıymetli olduğunu gördük. Başta Doç. Dr Ece Dilege olmak üzere cerrah arkadaşlarımızla birlikte etik şura onayları da alınarak hasta dokularında çalıştık. CT-1 faktörü yüksek olan hastaların lenf düğümü metastazlarının epey daha yüksek olduğunu tespit ettik. Tümörlerinin de daha agresif, tedavisi daha sıkıntı olabileceğine, yayılımın daha fazla olduğuna işaret ediyor sonuçlar. Örneğin CT-1’i yüksek olan ve düşük olan göğüs kanserlerinde yayılım açısından farklılıklar olabilir. Öte yandan kanser hücrelerine has bir artış olduğu için, kanserin ön tanısı ile ilgili de bilgi verebilir. Örneğin gelecekte, hastaların kanında CT-1 faktörünün yüksekliği, kanser tanısı için kullanılabilir. Biz ayrıyeten tedavi açısından da deher neysel olarak çalışmalar yaptık. CT-1’i bloke eden antikorlar kullandık ve bunların hücresel seviyede kanserin yayılımını ve dokulara girişini etkilediğini gösterdik. Yani ileride buradan bir tedavi fırsatı da çıkabilir. Öte yandan teşhis ve tedavi ile bir ortada düşündüğümüzde, son devirde yapılan çalışmalara bakılırsa, kanser dokusu haricinde kanser mikro etrafı de teşhis ve tedavi için ümit veriyor. Yani yalnızca kanser hücrelerini hedefleyerek değil, etraf dokuyu da hedefleyerek kanser tedavisi için değişik yaklaşımlar geliştirilebilir”
Buluş, Türkiye’nin beyin gücü ile gerçekleştirildi
Prof. İhtilal Gözüaçık, çalışmada temel bilimsel araştırmalar ve özgün buluşlardan yola çıkıldığını vurgulayıp temel bilimin, bilimsel ve teknolojik AR-GE için ehemmiyetinin altını da çizerek dünya çapındaki bu buluşların Türkiye’nin beyin gücü, insan kaynağı ve laboratuvar imkanları yardımıyla gerçekleştirildiğini kaydetti.
Meme kanserine yeni bir sınıflandırma getirilebilir
Çalışmanın baş araştırmacılarından Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Yunus Akkoç ise bu yeni keşfin göğüs kanserinde yeni bir sınıflama getirebileceğini vurgulayarak “Meme kanseri haricindeki kanserlerde de bu buluşumuzu test ettik ve başka birkaç kimi kanserde, bunun bir daha kıymetli bir molekül olduğunu gördük. Fakat göğüs kanseri özelinde şunu vurgulamak istiyorum, tedavi ya da kliniğe nasıl yansıyabilir bu buluş derseniz, genelde kanser hastaları tedavi alırlarken çeşitli alt sınıflar altında bedellendiriliyor. Biz bu bulduğumuz molekülle, yeni bir alt sınıf oluşturmuş olabiliriz ve bu alt sınıfa yönelik hastaları taradığımızda, onlara vereceğimiz tedavi de bir daha CT-1 özelinde olabilir” dedi.
Kanser hücreleri, sağlıklı hücreleri “köleleştiriyor”
Prof. Gözüaçık, kanser hücrelerinin CT-1’i etraf dokularla bağlantı kurmak için kullandığını ve bu molekül yardımıyla tümörün yaydığı sinyallerin, sağlıklı hücreleri “kansere hizmet etmek üzere köleleştirdiğini” gösterdi. “Köleleştirici” tesirin, 2016 yılında Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’ne de bahis olan otofajiye yani hücrelerin kendi kendini sindirmesine bağlı olduğunu kanıtladı.
bir epey kanser teşhis ve tedavisinde ezber bozacak
Dünyada birinci kere bilimsel olarak ortaya konan bu keşifle ilgili bilgileri birinci sefer anlatan Prof. Dr. Gözüaçık, çalışma sonuçlarının ihtilal niteliğinde olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Gözüaçık, deher neysel sistemler ve gerçek hasta dokularında da çalışarak elde ettikleri bu keşfin ileride, göğüs kanseri başta olmak üzere birtakım kanser çeşitlerinde teşhis ve tedavi açısından bir fazlaca ezberi değiştirebileceğini kaydetti.
“Tümör, CT-1 proteini ile etrafındaki hücreleri köle ediyor”
Bu keşif yardımıyla birtakım kanser tiplerinde hastalığın nasıl seyredeceği ile ilgili daha teşhis basamağında kıymetli ipuçları elde etmenin de mümkün olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Gözüaçık, “Kanser konusunda yeni konseptler var. Bunlardan bir tanesi, kanserin aslında yalnızca bozulmuş hücrelerden oluşmadığı. Etraf dokuların da kanserin oluşum, gelişim, yayılımı ile ilaç direncine katkı sağladığı konusunda datalar var. Biz buna ‘tümör mikro çevresi’ diyoruz. Biz, kanser hücreleriyle tümör mikro etrafı içinde nasıl bir bağlantı var, bununla ilgili çalışmalarımıza 8-10 yıl evvel başlamıştık. Tümör hücrelerinden sanki nasıl iletiler iletiliyor ki mikro etrafı de değişiyor ve kanseri destekleyici hale geliyor? Güya tümör, etraftaki olağan hücreleri kendisine köle ediyor, onların kendisine hizmet etmesini sağlıyor. Geniş gen taramaları yaptık, bunları test ettik, salgılanan proteinleri keşfettik. Bunlardan bilhassa bir adedine yoğunlaştık; bu proteinin (CT-1) kanserle irtibatı daha evvelde bilinmiyordu. Daha epey kalp, böbrek hastalıklarındaki tesirleri biliniyordu. Biz gördük ki bu protein yalnızca göğüs kanseri hücrelerinden değil, genel biroldukça öbür cins kanser hücrelerinden de salgılanıyor” dedi.
CT-1 faktörünün kanserle ilgisi kanıtlandı
Bilim dünyasının kanserle bağlantısını çabucak hemen keşfetmediği Cardiotrophin-1 (CT-1) isimli proteinin, tümör hücreleri tarafınca ‘normal hücrelerle irtibat kurmak amacıyla’ kullanıldığını, kanserli hücrelerin CT-1 vasıtasıyla sağlıklı dokuların ana elemanlarından olan fibroblastlar üstündeki ‘özel antenlere’ bağlandığını ve bu sayede olağan dokuları da kendi hizmetine aldığını belirten Prof. Dr. Gözüaçık, “CT-1 faktörünün kanserle ilgisi bilinmiyordu. Biz, kanserle temasını gösteren birinci çalışmayı yapmış olduk. Dünya çapında birinci ve öncü sonuçlar bunlar. Bu faktörün hem kanserle ilgisi hem kanserin yayılması, yakın ve uzak etrafa metastazı ile ilgisini de birinci kez ortaya çıkardık. Üstelik bunu, gerçek hasta dokularında gösterdik. Bu çalışmanın ileride kanserle ilgili paradigmaları değiştirebilecek değeri olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Kanser teşhisinde de kullanılabilecek
Ekip içerisinde cerrahların da yer aldığını belirten Prof. Dr. İhtilal Gözüaçık, bu keşfin, bir hastada kanserin nasıl seyredeceği ile ilgili ön bilgi verebileceğini de kaydederek kelamlarını şu biçimde noktaladı:
“CT-1’in tümörle etkileşiminin, bilhassa göğüs kanserinin doku içine yayılması ve uzak metastazlar yapması için kıymetli olduğunu gördük. Başta Doç. Dr Ece Dilege olmak üzere cerrah arkadaşlarımızla birlikte etik şura onayları da alınarak hasta dokularında çalıştık. CT-1 faktörü yüksek olan hastaların lenf düğümü metastazlarının epey daha yüksek olduğunu tespit ettik. Tümörlerinin de daha agresif, tedavisi daha sıkıntı olabileceğine, yayılımın daha fazla olduğuna işaret ediyor sonuçlar. Örneğin CT-1’i yüksek olan ve düşük olan göğüs kanserlerinde yayılım açısından farklılıklar olabilir. Öte yandan kanser hücrelerine has bir artış olduğu için, kanserin ön tanısı ile ilgili de bilgi verebilir. Örneğin gelecekte, hastaların kanında CT-1 faktörünün yüksekliği, kanser tanısı için kullanılabilir. Biz ayrıyeten tedavi açısından da deher neysel olarak çalışmalar yaptık. CT-1’i bloke eden antikorlar kullandık ve bunların hücresel seviyede kanserin yayılımını ve dokulara girişini etkilediğini gösterdik. Yani ileride buradan bir tedavi fırsatı da çıkabilir. Öte yandan teşhis ve tedavi ile bir ortada düşündüğümüzde, son devirde yapılan çalışmalara bakılırsa, kanser dokusu haricinde kanser mikro etrafı de teşhis ve tedavi için ümit veriyor. Yani yalnızca kanser hücrelerini hedefleyerek değil, etraf dokuyu da hedefleyerek kanser tedavisi için değişik yaklaşımlar geliştirilebilir”
Buluş, Türkiye’nin beyin gücü ile gerçekleştirildi
Prof. İhtilal Gözüaçık, çalışmada temel bilimsel araştırmalar ve özgün buluşlardan yola çıkıldığını vurgulayıp temel bilimin, bilimsel ve teknolojik AR-GE için ehemmiyetinin altını da çizerek dünya çapındaki bu buluşların Türkiye’nin beyin gücü, insan kaynağı ve laboratuvar imkanları yardımıyla gerçekleştirildiğini kaydetti.
Meme kanserine yeni bir sınıflandırma getirilebilir
Çalışmanın baş araştırmacılarından Moleküler Biyoloji ve Genetik Uzmanı Dr. Yunus Akkoç ise bu yeni keşfin göğüs kanserinde yeni bir sınıflama getirebileceğini vurgulayarak “Meme kanseri haricindeki kanserlerde de bu buluşumuzu test ettik ve başka birkaç kimi kanserde, bunun bir daha kıymetli bir molekül olduğunu gördük. Fakat göğüs kanseri özelinde şunu vurgulamak istiyorum, tedavi ya da kliniğe nasıl yansıyabilir bu buluş derseniz, genelde kanser hastaları tedavi alırlarken çeşitli alt sınıflar altında bedellendiriliyor. Biz bu bulduğumuz molekülle, yeni bir alt sınıf oluşturmuş olabiliriz ve bu alt sınıfa yönelik hastaları taradığımızda, onlara vereceğimiz tedavi de bir daha CT-1 özelinde olabilir” dedi.