Anayasa Mahkemesi (AYM), Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu’na (KESK) bağlı Sıhhat ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası (SES) yöneticilerinin başvurusunu inceledi.
2015 yılındaki toplu iş mukavele görüşmeleri sırasında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı önüne yürüyerek taleplerini lisana getirmek isteyen SES üyelerine polis gaz, cop ve plastik mermi ile müdahale etmiş; dağılmayan SES üyeleri, müdahalenin akabinde pankart ve flama olmadan bakanlığa yürümeyi kabul etmiş ve Bakanlığa giren heyetin görüşmelerinin sonlanmasını beklemişti. Görüşmenin sona ermesinin akabinde yapılan basın açıklaması daha sonrasında sendika üyeleri, resen ve olaysız bir biçimde dağılmıştı.
Olay üzerine üç SES yöneticisi Belkıs Yurtsever, İbrahim Kara ve Şinasi Dursun, kendilerine müdahale eden kolluk güçleri, sorumlu amirler ile periyodun Ankara Vilayet Emniyet Müdürü, Ankara Valisi hakkında taammüden yaralama ve nazaranvi berbata kullanma cürümlerinden soruşturma başlatılması talebiyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurdu.
AYM’YE TAŞINDI
Başsavcılık, Ankara Valisi hakkında soruşturma yapma ytesirinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nda olduğunu belirterek soruşturmanın ayrılmasına karar verdi. Başsavcılık, soruşturmada, Ankara Emniyet Müdürlüğü bakılırsavlileri hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ve Ankara Vilayet Emniyet Müdürü hakkında müşteki müracaatının sürece konulmamasına karar verdi. SES yöneticilerinin bu karara itirazı da Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafınca kesin olarak reddedilince dava AYM’ye taşındı.
AYM, polisin müdahalesi sırasında yaşananlara ait SES yöneticilerinin yaptığı müracaat üzerine, insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı ile toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme yasağının ihlal edildiğine hükmetti.
‘DOĞRUDAN GAZ KULLANIMININ ORANTILI OLDUĞU KABUL EDİLEMEZ’
AYM, sonucun öne sürülen nedeninde şunları kaydetti:
“Soruşturma belgesinde yer alan kanıtlar ve tespitler gözetildiğinde, katıldığı şovda gaz kullanması niçiniyle yaralandığı anlaşılan müracaatçı İbrahim Kara’nın davranışlarından dolayı fizikî güce başvurulduğunu kabul etmenin mümkün olmaması karşısında güç kullanılmasının kaçınılmaz hale geldiğinin kamu makamlarınca kanıtlanmadığı kararına ulaşılmıştır. Ayrıyeten olay yerinde tedbir alan kolluk bakılırsavlilerine karşı fiili bir müdahalede bulunmayan ve saldırgan bir tutum ortasında olmayan müracaatçı İbrahim Kara’ya barikat önünde tek başına slogan atması niçiniyle direkt gaz kullanmasının orantılı olduğu da kabul edilemez.
‘ADALETE OLAN İNANCIN SARSILMASI BAKIMINDAN ZORUNLUDUR’
İnsan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele argümanıyla ilgili bir ceza soruşturmasında olayı aydınlatma kapasitesine sahip kıymetli birtakım kanıtların toplanmaması bile tek başına ulaşılan sonucun tutarlılığına gölge düşürebilir. Müracaata mevzu ihlal argümanlarının gerektirdiği soruşturma yükümlülüğü, olayın gerçekleşme şartlarının belirlenmesini zarurî kılmaktadır.
Bu yükümlülük, mağdurların soruşturma süreçlerine ait her türlü talebinin karşılanmasını gerektirmese de soruşturmanın seyrini etkileyecek ve maddi gerçeğin açığa çıkmasına yardımcı olacak mahiyetteki argümanlarının araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Başka yandan soruşturma makamlarınca ulaşılan sonuçların kanıtların objektif tahliline dayanması ve soruşturmanın tesirli yürütüldüğü konusunda tereddüt oluşmaması, adalete olan inancın sarsılması bakımından mecburidir.”
2015 yılındaki toplu iş mukavele görüşmeleri sırasında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı önüne yürüyerek taleplerini lisana getirmek isteyen SES üyelerine polis gaz, cop ve plastik mermi ile müdahale etmiş; dağılmayan SES üyeleri, müdahalenin akabinde pankart ve flama olmadan bakanlığa yürümeyi kabul etmiş ve Bakanlığa giren heyetin görüşmelerinin sonlanmasını beklemişti. Görüşmenin sona ermesinin akabinde yapılan basın açıklaması daha sonrasında sendika üyeleri, resen ve olaysız bir biçimde dağılmıştı.
Olay üzerine üç SES yöneticisi Belkıs Yurtsever, İbrahim Kara ve Şinasi Dursun, kendilerine müdahale eden kolluk güçleri, sorumlu amirler ile periyodun Ankara Vilayet Emniyet Müdürü, Ankara Valisi hakkında taammüden yaralama ve nazaranvi berbata kullanma cürümlerinden soruşturma başlatılması talebiyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurdu.
AYM’YE TAŞINDI
Başsavcılık, Ankara Valisi hakkında soruşturma yapma ytesirinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nda olduğunu belirterek soruşturmanın ayrılmasına karar verdi. Başsavcılık, soruşturmada, Ankara Emniyet Müdürlüğü bakılırsavlileri hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ve Ankara Vilayet Emniyet Müdürü hakkında müşteki müracaatının sürece konulmamasına karar verdi. SES yöneticilerinin bu karara itirazı da Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafınca kesin olarak reddedilince dava AYM’ye taşındı.
AYM, polisin müdahalesi sırasında yaşananlara ait SES yöneticilerinin yaptığı müracaat üzerine, insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı ile toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme yasağının ihlal edildiğine hükmetti.
‘DOĞRUDAN GAZ KULLANIMININ ORANTILI OLDUĞU KABUL EDİLEMEZ’
AYM, sonucun öne sürülen nedeninde şunları kaydetti:
“Soruşturma belgesinde yer alan kanıtlar ve tespitler gözetildiğinde, katıldığı şovda gaz kullanması niçiniyle yaralandığı anlaşılan müracaatçı İbrahim Kara’nın davranışlarından dolayı fizikî güce başvurulduğunu kabul etmenin mümkün olmaması karşısında güç kullanılmasının kaçınılmaz hale geldiğinin kamu makamlarınca kanıtlanmadığı kararına ulaşılmıştır. Ayrıyeten olay yerinde tedbir alan kolluk bakılırsavlilerine karşı fiili bir müdahalede bulunmayan ve saldırgan bir tutum ortasında olmayan müracaatçı İbrahim Kara’ya barikat önünde tek başına slogan atması niçiniyle direkt gaz kullanmasının orantılı olduğu da kabul edilemez.
‘ADALETE OLAN İNANCIN SARSILMASI BAKIMINDAN ZORUNLUDUR’
İnsan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele argümanıyla ilgili bir ceza soruşturmasında olayı aydınlatma kapasitesine sahip kıymetli birtakım kanıtların toplanmaması bile tek başına ulaşılan sonucun tutarlılığına gölge düşürebilir. Müracaata mevzu ihlal argümanlarının gerektirdiği soruşturma yükümlülüğü, olayın gerçekleşme şartlarının belirlenmesini zarurî kılmaktadır.
Bu yükümlülük, mağdurların soruşturma süreçlerine ait her türlü talebinin karşılanmasını gerektirmese de soruşturmanın seyrini etkileyecek ve maddi gerçeğin açığa çıkmasına yardımcı olacak mahiyetteki argümanlarının araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Başka yandan soruşturma makamlarınca ulaşılan sonuçların kanıtların objektif tahliline dayanması ve soruşturmanın tesirli yürütüldüğü konusunda tereddüt oluşmaması, adalete olan inancın sarsılması bakımından mecburidir.”