bencede
New member
Chelsea Gohd
NASA’ya ilişkin Kepler uzay teleskobu, dört yıl evvel operasyonlarını bitmiş oldurmesine rağmen yeni bir keşifte Jüpiter’e benzeyen bir gökcismini açığa çıkardı. NASA’nın 2018 yılında faaliyetlerini sonlandıran Kepler uzay teleskobunu kullanan milletlerarası bir astrofizik takımı, Dünya’ya 17 bin ışık yılı aralıkta bulunan ve Jüpiter’i andıran bir ötegezegen keşfetti ve keşif onu Kepler tarafınca şu ana dek saptanan en uzak ötegezegen yaptı. Resmi kayıtlarda ‘K2-2016-BLG-0005Lb’ olarak isimlendirilen ötegezegen, Kepler’in 2016 yılında topladığı datalar yardımıyla saptandı. Kepler, bakılırsav müddeti boyunca, şu anda teyit edilmiş durumda olan 2 bin 700’den çok gezegeni gözlemledi.
‘KÜTLEÇEKİMSEL MİKROMERCEKLEME’ SAYESİNDE BELİRLENDİ
İngiltere’de bulunan Manchester Üniversitesi’nde astronom olarak bakılırsav yapan Eamonn Kerins verdiği bir demeçte, “Kepler, bunun yanı sıra hava ya da gün ışığı pürüzlerine takılmadan kesintisiz halde müşahede yapabildi ve ötegezegenin kütlesini ve mesken sahibi yıldızına olan yörüngesel uzaklığını kesin halde ölçmemize imkan sağladı” diyor: “Sahip olduğu kütle ve Güneş’e kıyasla kendi güneşimizin kütlesinin yaklaşık yüzde 60’ı kadar büyüklükteki yıldızına bakılırsa pozisyonu bakımından, temel olarak Jüpiter’in tek yumurta ikizi.”
Manchester Üniversitesi’nde doktora daha sonrası öğrenci olan David Specht öncülüğünde çalışan takım, ötegezegeni saptamak hedefiyle ‘kütleçekimsel mikromercekleme’ ismiyle da bilinen bir teknikten faydalandı. Einstein’ın genel bakılırsalilik teorisinin öngördüğü bu olgu aracılığıyla, art plandaki bir yıldızdan gelen ışık büküldüğü ve bu sayede daha yakında bulunan büyük bir objenin kütleçekimi tarafınca büyütüldüğü vakit, uzaydaki objeler daha yakındaymış üzere görülebilir ve incelenebilir.
Araştırma grubu bir ötegezegeni tespit etmek gayesiyle uzaklarda bulunan bir yıldızdan gelen bükülmüş ışığı kullanmak umuduyla, Kepler’in bu gezegenin de bulunduğu gökyüzü bölgesi üzerinde gerçekleştirdiği üç aylık müşahedeleri kullandı. Kerins, “Etkinin görülebilmesi için ön plandaki gezegen sistemi ile art plandaki yıldız içinde neredeyse kusursuz bir ahenk olması gerekiyor” diyor: “Arka plandaki bir yıldızın bir gezegen tarafınca bu halde etkilenmesi ihtimâli, on yahut yüz milyonda bir olur. tıpkı vakitte, galaksimizin merkezine hakikat yerleşik durumda olan yüz milyonlarca yıldız mevcut. özetlemek gerekirsesı, Kepler yerinde durdu ve üç ay boyunca onları gözlemledi.”
DÜNYA TEMELLİ TELESKOPLAR ARACILIĞIYLA DOĞRULANDI
Araştırma grubu, bunun akabinde Manchester Üniversitesi’nde yeni bir tarama yazılımı geliştiren bir başka astronom olan Ian McDonald ile bir arada çalıştı. birlikte, datalarda bariz bir halde ötegezegen nitelikleri sergileyen beş adayı ortaya çıkarabildiler. Tıpkı gökyüzü kısmı çerçevesinde gerçekleştirilen başka Dünya tabanlı müşahedeler, Kepler’in mümkün ötegezegeni işaret ettiği sinyalleri tam olarak doğruladı. Kerins, “Kepler ile Dünya’da bulunan gözlemciler içindeki bakış açısı farkı, görüş menzilimiz içerisinde gezegen sisteminin bulunduğu yeri belirlememize imkân tanıdı” diyor.
Artık nazaranvde olmayan bir aygıtla bir ötegezegen keşfetmenin verdiği heyecanın yanı sıra, grubun yayınladığı araştırma ziyadesiyle ilgi cazibeli; çünkü Kepler bu olguyu kullanarak ötegezegenleri keşfetmek gayesiyle tasarlanmamıştı. birebir vakitte, Kepler’in sürdürdüğü nazaranvin 2016 yılında uzatılmış olması da değerli. 2013 yılında, iki dümen tepkisi arızasının akabinde, Kepler’in potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenleri tespit eden kapsamı gözlemleyeceği K2 “ikinci ışık” misyonu doğrultusunda kullanılması önerildi. Bu uzatma 2014 yılında onaylandı ve vazife, belirlenen bitiş tarihini aşıp 30 Ekim 2018 günü teleskobun yakıtı bitene dek sürdü.
Kerins, “Kepler hiç bir biçimde mikromercekleme kullanarak gezegenleri bulacak halde tasarlanmamıştı; bu niçinle bir epey taraftan bunu yapması şaşırtıcı” diyor ve NASA’nın Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Öklid araştırma vazifesi üzere yakın tarihte kullanıma girecek olan yeni araçların ötegezegenleri incelemek maksadıyla mikromercekleme kullanarak bu çeşit araştırmaları ilerletebileceğini kelamlarına ekliyor.
Kerins, “Öte yandan, Roman ve Öklid buna emsal işler için en uygun hale getirilecek. Kepler tarafınca başlatılan gezegen sayımını tamamlayabilecekler” diyor: “Kendi güneş sistemimizin mimarisinin ne kadar yaygın olduğunu öğreneceğiz. Ulaşacağımız bilgiler ayrıyeten gezegenlerin nasıl oluştuğuna ait fikirlerimizi bir teste tabi tutmamıza da imkân tanıyacak. Bu, öbür dünyalara dair arayışımızda heyecan verici yeni bir kısmın başlangıcı.”
Keşif 31 Mart’ta ArXiv.org isimli ön baskı sunucusuna gönderilen bir çalışmayla duyuruldu ve araştırma, yayınlanmak üzere Kraliyet Astronomi Derneği Aylık Bildirimler mecmuasına gönderildi.
Yazının özgünü Space sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
NASA’ya ilişkin Kepler uzay teleskobu, dört yıl evvel operasyonlarını bitmiş oldurmesine rağmen yeni bir keşifte Jüpiter’e benzeyen bir gökcismini açığa çıkardı. NASA’nın 2018 yılında faaliyetlerini sonlandıran Kepler uzay teleskobunu kullanan milletlerarası bir astrofizik takımı, Dünya’ya 17 bin ışık yılı aralıkta bulunan ve Jüpiter’i andıran bir ötegezegen keşfetti ve keşif onu Kepler tarafınca şu ana dek saptanan en uzak ötegezegen yaptı. Resmi kayıtlarda ‘K2-2016-BLG-0005Lb’ olarak isimlendirilen ötegezegen, Kepler’in 2016 yılında topladığı datalar yardımıyla saptandı. Kepler, bakılırsav müddeti boyunca, şu anda teyit edilmiş durumda olan 2 bin 700’den çok gezegeni gözlemledi.
‘KÜTLEÇEKİMSEL MİKROMERCEKLEME’ SAYESİNDE BELİRLENDİ
İngiltere’de bulunan Manchester Üniversitesi’nde astronom olarak bakılırsav yapan Eamonn Kerins verdiği bir demeçte, “Kepler, bunun yanı sıra hava ya da gün ışığı pürüzlerine takılmadan kesintisiz halde müşahede yapabildi ve ötegezegenin kütlesini ve mesken sahibi yıldızına olan yörüngesel uzaklığını kesin halde ölçmemize imkan sağladı” diyor: “Sahip olduğu kütle ve Güneş’e kıyasla kendi güneşimizin kütlesinin yaklaşık yüzde 60’ı kadar büyüklükteki yıldızına bakılırsa pozisyonu bakımından, temel olarak Jüpiter’in tek yumurta ikizi.”
Manchester Üniversitesi’nde doktora daha sonrası öğrenci olan David Specht öncülüğünde çalışan takım, ötegezegeni saptamak hedefiyle ‘kütleçekimsel mikromercekleme’ ismiyle da bilinen bir teknikten faydalandı. Einstein’ın genel bakılırsalilik teorisinin öngördüğü bu olgu aracılığıyla, art plandaki bir yıldızdan gelen ışık büküldüğü ve bu sayede daha yakında bulunan büyük bir objenin kütleçekimi tarafınca büyütüldüğü vakit, uzaydaki objeler daha yakındaymış üzere görülebilir ve incelenebilir.
Araştırma grubu bir ötegezegeni tespit etmek gayesiyle uzaklarda bulunan bir yıldızdan gelen bükülmüş ışığı kullanmak umuduyla, Kepler’in bu gezegenin de bulunduğu gökyüzü bölgesi üzerinde gerçekleştirdiği üç aylık müşahedeleri kullandı. Kerins, “Etkinin görülebilmesi için ön plandaki gezegen sistemi ile art plandaki yıldız içinde neredeyse kusursuz bir ahenk olması gerekiyor” diyor: “Arka plandaki bir yıldızın bir gezegen tarafınca bu halde etkilenmesi ihtimâli, on yahut yüz milyonda bir olur. tıpkı vakitte, galaksimizin merkezine hakikat yerleşik durumda olan yüz milyonlarca yıldız mevcut. özetlemek gerekirsesı, Kepler yerinde durdu ve üç ay boyunca onları gözlemledi.”
DÜNYA TEMELLİ TELESKOPLAR ARACILIĞIYLA DOĞRULANDI
Araştırma grubu, bunun akabinde Manchester Üniversitesi’nde yeni bir tarama yazılımı geliştiren bir başka astronom olan Ian McDonald ile bir arada çalıştı. birlikte, datalarda bariz bir halde ötegezegen nitelikleri sergileyen beş adayı ortaya çıkarabildiler. Tıpkı gökyüzü kısmı çerçevesinde gerçekleştirilen başka Dünya tabanlı müşahedeler, Kepler’in mümkün ötegezegeni işaret ettiği sinyalleri tam olarak doğruladı. Kerins, “Kepler ile Dünya’da bulunan gözlemciler içindeki bakış açısı farkı, görüş menzilimiz içerisinde gezegen sisteminin bulunduğu yeri belirlememize imkân tanıdı” diyor.
Artık nazaranvde olmayan bir aygıtla bir ötegezegen keşfetmenin verdiği heyecanın yanı sıra, grubun yayınladığı araştırma ziyadesiyle ilgi cazibeli; çünkü Kepler bu olguyu kullanarak ötegezegenleri keşfetmek gayesiyle tasarlanmamıştı. birebir vakitte, Kepler’in sürdürdüğü nazaranvin 2016 yılında uzatılmış olması da değerli. 2013 yılında, iki dümen tepkisi arızasının akabinde, Kepler’in potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenleri tespit eden kapsamı gözlemleyeceği K2 “ikinci ışık” misyonu doğrultusunda kullanılması önerildi. Bu uzatma 2014 yılında onaylandı ve vazife, belirlenen bitiş tarihini aşıp 30 Ekim 2018 günü teleskobun yakıtı bitene dek sürdü.
Kerins, “Kepler hiç bir biçimde mikromercekleme kullanarak gezegenleri bulacak halde tasarlanmamıştı; bu niçinle bir epey taraftan bunu yapması şaşırtıcı” diyor ve NASA’nın Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu ve Avrupa Uzay Ajansı’nın Öklid araştırma vazifesi üzere yakın tarihte kullanıma girecek olan yeni araçların ötegezegenleri incelemek maksadıyla mikromercekleme kullanarak bu çeşit araştırmaları ilerletebileceğini kelamlarına ekliyor.
Kerins, “Öte yandan, Roman ve Öklid buna emsal işler için en uygun hale getirilecek. Kepler tarafınca başlatılan gezegen sayımını tamamlayabilecekler” diyor: “Kendi güneş sistemimizin mimarisinin ne kadar yaygın olduğunu öğreneceğiz. Ulaşacağımız bilgiler ayrıyeten gezegenlerin nasıl oluştuğuna ait fikirlerimizi bir teste tabi tutmamıza da imkân tanıyacak. Bu, öbür dünyalara dair arayışımızda heyecan verici yeni bir kısmın başlangıcı.”
Keşif 31 Mart’ta ArXiv.org isimli ön baskı sunucusuna gönderilen bir çalışmayla duyuruldu ve araştırma, yayınlanmak üzere Kraliyet Astronomi Derneği Aylık Bildirimler mecmuasına gönderildi.
Yazının özgünü Space sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)