bencede
New member
Toplumsal bağlar, bizler ve başka primatlar üzere toplumsal hayvanlarda sıhhat ve refah açısından elzemdir. ‘Bağırsak-beyin ekseni’ diye de isimlendirilen bağırsak mikrobiyomunun fizikî ve zihinsel sıhhatimiz kelam konusu olduğunda hayati bir rol üstlendiğine ve bakterilerin -örneğin dokunma yoluyla- toplumsal yollarla bulaşabileceğine ait delillerde bir artış kelam konusu.
Peki, toplumsal bağlara sahip olmak, bağırsak mikrobiyomunun bileşimine ve çeşitliliğine nasıl tesir eder? Rhesus makakları (Macaca mulatta) hakkındaki ‘Mikrobiyolojide Sınırlar’ isimli yeni bir araştırmanın konusu da işte bu.
Oxford Üniversitesi Deher neysel Psikoloji Kısmı ve Psikiyatri Bölümü’nde araştırma nazaranvlisi olan makale başyazarı Dr. Katerina Johnson, “Daha fazla toplumsallaşan maymunların faydalı bağırsak bakterilerinden daha epeyce ve potansiyel olarak hastalığa yol açan bakterilerden daha az barındırdığını ortaya koyuyoruz” diyor.
MAYMUN ADASI
Bilim insanları, Porto Riko’nun doğu kıyısında yer alan Cayo Santiago adasındaki (6 ilâ 20 yaşları içinde 22 erkek ve 16 dişiden oluşan) tek bir toplumsal kümeye dahil Rhesus makakları üzerine odaklandılar. Makaklar başlangıçta sırf Kuzey Afrika ve Asya’da yaşıyordu. Öte yandan, 1938 yılında, 409 Rhesus makakından oluşan kurucu bir topluluk Hindistan’dan Cayo Santiago’ya taşındı. Günümüzde, 15,2 hektar büyüklüğündeki adada birkaç toplumsal kümeye ayrılan bini aşkın makak yaşıyor. Beslenmelerinin günlük olarak maymun yemiyle desteklenmesine rağmen, etrafta serbestçe dolaşıp beslenebiliyorlar. Araştırmacılar her sene bu maymunlar üzerinde davranışsal müşahedeler gerçekleştiriyorlar.
Porto Riko açıklarındaki ‘Maymun Adası’, Cayo Santiago. Görsel: Joyce Cohen.
Araştırma muharrirleri, 2012-2013 yılları içinde bu toplumsal kümeden toplam 50 kirlenmemiş dışkı örneği topladı. Bilim insanları, toplumsal bağlılığın bir ölçüsü olarak, 2012 ve 2013 senelerında her maymunun tımar etmek ya da edilmek için sarf ettiği vakti ve tımar ortaklarının sayısını kullandı.
SOSYAL BAKIM
Colorado Boulder Üniversitesi Bilişsel Bilimler Enstitüsü’nden araştırma ortak muharriri Dr. Karli Watson, “Makaklar ziyadesiyle toplumsal hayvanlar ve tımar, farklı ilgiler kurmanın ve devam ettirmenin temel yolu; ötürüsıyla, tımar, toplumsal etkileşimlerin güzel bir göstergesi niteliğinde” diyor.
Johnson, Watson ve grubu, bağırsak mikrobiyal topluluğunun bileşimini ve çeşitliliğini ortaya çıkarmak gayesiyle dışkı örneklerinden alınan DNA dizi bilgilerini incelediler ve toplumsal bağlantılarla olan ilişkiye göz attılar. Bunun yanı sıra, kümenin hiyerarşisi içerisindeki cinsiyet, yaş, periyot ve sıralamayı da dikkate aldılar. Çoğunlukla toplumsal kopukluğun eşlik ettiği otizm gibisi semptomlar sergileyen ya da toplumsal bağlamda mahrum bırakılan insanlarda yahut kemirgenlerde az-fazlaca daha fazla bulunduğu bir fazlaca sefer kanıtlanan mikroplar üzerine odaklandılar.
GİRİŞKEN MAYMUNLAR DAHA FAZLA ÂLÂ MİKROBA SAHİP
Oxford Üniversitesi Psikiyatri Bölümü’nde profesör olan araştırma ortak muharriri Dr. Philip Burnet, “Sosyal etkileşime girme davranışı, yararlı immünolojik (bağışıklıkla ilişkili) fonksiyonlara sahip muhakkak bağırsak mikroplarının bolluğu ile olumlu; mikrobiyotanın potansiyel olarak patojenik (hastalık yapıcı) ögelerinin bolluğu ile negatif tarafta ilişkiliydi” diyor.
Örnek olarak, en toplumsal maymunlarda daha fazlaca bulunan cinsler içinde Faecalibacterium ve Prevotella mevcuttu. Buna karşılık, insanlarda boğaz ağrısı ve zatürree üzere hastalıklara yol açabilen Streptokok cinsi, daha az toplumsal alakaya sahip olan maymunlarda en çok görülen ögeydi.
Johnson, “Özellikle dikkat cazip olan konu, bir bağırsak mikrobu olan Faecalibacterium’un bol bol görülmesi ile hayvanların toplumsallaşma seviyeleri içinde sıkı bir müspet temas bulmamız. Faecalibacterium, kuvvetli antienflamatuar özellikleri niçiniyle düzgün bilinir ve sıhhatle bağlantılıdır” diyor.
SEBEP-SONUÇ BAĞI Mİ?
Öte yandan, toplumsal bağlılık ile bağırsak mikrobiyom bileşimi içindeki bağlantıya taraf veren şey ne olabilir? Sebep ile sonuç içinde ayrım yapmak pek de kolay değil.
“Sosyal davranış ile mikrobiyal bolluk içindeki ilgi, örneğin tımar aracılığıyla mikropların toplumsal yoldan aktarılmasının direkt bir kararı olabilir. Daha az arkadaşa sahip olan maymunlar daha gergin olabileceği için, dolaylı bir tesir de kelam konusu olabilir ve bu durum bu mikropların ölçüsünü tesirler. Mikrobiyomu etkileyen davranışlarla bir arada, mikrobiyomun beyni ve davranışı etkileyebileceği karşılıklı bir alakanın var olduğunu da biliyoruz” diyor.
Oxford Üniversitesi Deher neysel Psikoloji Bölümü’nde profesör olan araştırma ortak muharriri Dr. Robin Dunbar, “Toplumumuz git gide artan bir halde çevrimiçi etkileşimleri gerçek hayattaki etkileşime tercih etmekteyken, bu önemli araştırma bulguları, primatlar olarak sırf toplumsal bir dünyada değil, beraberinde mikrobiyal bir dünyada da evrim geçirdiğimizi vurguluyor” diyor.
Yazının özgünü phys.org sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Peki, toplumsal bağlara sahip olmak, bağırsak mikrobiyomunun bileşimine ve çeşitliliğine nasıl tesir eder? Rhesus makakları (Macaca mulatta) hakkındaki ‘Mikrobiyolojide Sınırlar’ isimli yeni bir araştırmanın konusu da işte bu.
Oxford Üniversitesi Deher neysel Psikoloji Kısmı ve Psikiyatri Bölümü’nde araştırma nazaranvlisi olan makale başyazarı Dr. Katerina Johnson, “Daha fazla toplumsallaşan maymunların faydalı bağırsak bakterilerinden daha epeyce ve potansiyel olarak hastalığa yol açan bakterilerden daha az barındırdığını ortaya koyuyoruz” diyor.
MAYMUN ADASI
Bilim insanları, Porto Riko’nun doğu kıyısında yer alan Cayo Santiago adasındaki (6 ilâ 20 yaşları içinde 22 erkek ve 16 dişiden oluşan) tek bir toplumsal kümeye dahil Rhesus makakları üzerine odaklandılar. Makaklar başlangıçta sırf Kuzey Afrika ve Asya’da yaşıyordu. Öte yandan, 1938 yılında, 409 Rhesus makakından oluşan kurucu bir topluluk Hindistan’dan Cayo Santiago’ya taşındı. Günümüzde, 15,2 hektar büyüklüğündeki adada birkaç toplumsal kümeye ayrılan bini aşkın makak yaşıyor. Beslenmelerinin günlük olarak maymun yemiyle desteklenmesine rağmen, etrafta serbestçe dolaşıp beslenebiliyorlar. Araştırmacılar her sene bu maymunlar üzerinde davranışsal müşahedeler gerçekleştiriyorlar.
Porto Riko açıklarındaki ‘Maymun Adası’, Cayo Santiago. Görsel: Joyce Cohen.
Araştırma muharrirleri, 2012-2013 yılları içinde bu toplumsal kümeden toplam 50 kirlenmemiş dışkı örneği topladı. Bilim insanları, toplumsal bağlılığın bir ölçüsü olarak, 2012 ve 2013 senelerında her maymunun tımar etmek ya da edilmek için sarf ettiği vakti ve tımar ortaklarının sayısını kullandı.
SOSYAL BAKIM
Colorado Boulder Üniversitesi Bilişsel Bilimler Enstitüsü’nden araştırma ortak muharriri Dr. Karli Watson, “Makaklar ziyadesiyle toplumsal hayvanlar ve tımar, farklı ilgiler kurmanın ve devam ettirmenin temel yolu; ötürüsıyla, tımar, toplumsal etkileşimlerin güzel bir göstergesi niteliğinde” diyor.
Johnson, Watson ve grubu, bağırsak mikrobiyal topluluğunun bileşimini ve çeşitliliğini ortaya çıkarmak gayesiyle dışkı örneklerinden alınan DNA dizi bilgilerini incelediler ve toplumsal bağlantılarla olan ilişkiye göz attılar. Bunun yanı sıra, kümenin hiyerarşisi içerisindeki cinsiyet, yaş, periyot ve sıralamayı da dikkate aldılar. Çoğunlukla toplumsal kopukluğun eşlik ettiği otizm gibisi semptomlar sergileyen ya da toplumsal bağlamda mahrum bırakılan insanlarda yahut kemirgenlerde az-fazlaca daha fazla bulunduğu bir fazlaca sefer kanıtlanan mikroplar üzerine odaklandılar.
GİRİŞKEN MAYMUNLAR DAHA FAZLA ÂLÂ MİKROBA SAHİP
Oxford Üniversitesi Psikiyatri Bölümü’nde profesör olan araştırma ortak muharriri Dr. Philip Burnet, “Sosyal etkileşime girme davranışı, yararlı immünolojik (bağışıklıkla ilişkili) fonksiyonlara sahip muhakkak bağırsak mikroplarının bolluğu ile olumlu; mikrobiyotanın potansiyel olarak patojenik (hastalık yapıcı) ögelerinin bolluğu ile negatif tarafta ilişkiliydi” diyor.
Örnek olarak, en toplumsal maymunlarda daha fazlaca bulunan cinsler içinde Faecalibacterium ve Prevotella mevcuttu. Buna karşılık, insanlarda boğaz ağrısı ve zatürree üzere hastalıklara yol açabilen Streptokok cinsi, daha az toplumsal alakaya sahip olan maymunlarda en çok görülen ögeydi.
Johnson, “Özellikle dikkat cazip olan konu, bir bağırsak mikrobu olan Faecalibacterium’un bol bol görülmesi ile hayvanların toplumsallaşma seviyeleri içinde sıkı bir müspet temas bulmamız. Faecalibacterium, kuvvetli antienflamatuar özellikleri niçiniyle düzgün bilinir ve sıhhatle bağlantılıdır” diyor.
SEBEP-SONUÇ BAĞI Mİ?
Öte yandan, toplumsal bağlılık ile bağırsak mikrobiyom bileşimi içindeki bağlantıya taraf veren şey ne olabilir? Sebep ile sonuç içinde ayrım yapmak pek de kolay değil.
“Sosyal davranış ile mikrobiyal bolluk içindeki ilgi, örneğin tımar aracılığıyla mikropların toplumsal yoldan aktarılmasının direkt bir kararı olabilir. Daha az arkadaşa sahip olan maymunlar daha gergin olabileceği için, dolaylı bir tesir de kelam konusu olabilir ve bu durum bu mikropların ölçüsünü tesirler. Mikrobiyomu etkileyen davranışlarla bir arada, mikrobiyomun beyni ve davranışı etkileyebileceği karşılıklı bir alakanın var olduğunu da biliyoruz” diyor.
Oxford Üniversitesi Deher neysel Psikoloji Bölümü’nde profesör olan araştırma ortak muharriri Dr. Robin Dunbar, “Toplumumuz git gide artan bir halde çevrimiçi etkileşimleri gerçek hayattaki etkileşime tercih etmekteyken, bu önemli araştırma bulguları, primatlar olarak sırf toplumsal bir dünyada değil, beraberinde mikrobiyal bir dünyada da evrim geçirdiğimizi vurguluyor” diyor.
Yazının özgünü phys.org sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)