SALİHA SULTAN
Bundan 107 yıl evvel yaşanan Çanakkale Savaşı sırasında Osmanlı cepheye İstanbul’dan bir ‘edebi heyet’ gdolayır. Hedef Çanakkale cephesinde yaşananları hem millete hem dünyaya duyurmaktır. Bu ziyaret Türk edebiyatında bir Çanakkale külliyatının oluşmasına öncü olur. Cepheye giden bu isimler içinde yer alan Ömer Seyfettin meşhur ‘Çanakkale’den daha sonra’ hikayesini işte bu ziyaretin akabinde kaleme alır. Türkiye Mecmualar Birliği (TÜRDEB) de bugünlerde Milletlerarası İnsani Yardım Vakfı (İHH) ile bir arada Suriye’de benzeri bir çalışmaya imza atıyor. Mart ayında Suriye’nin İdlib kentini ziyaret eden TÜRDEB ve İHH, geçtiğimiz hafta sonu da kültür sanat dünyasından 23 kişilik bir heyeti Azez’e götürdü. Azez, Türkiye’nin Kilis Öncüpınar hudut kapısının öte yanı. Bundan birkaç yıl evvel yalnız savaşla anılan bölge, şimdilerde Türkiye’nin denetiminde bir Suriye kenti. Bugün Azez’de Yunus Emre’den Diyanet İşleri Başkanlığı’na biroldukca kurumumuz varlık gösterse de, kentin kanlı çatışmalara sahne olduğu devirde de bölgede olan İHH’nın o günlerde attığı adımlar bugün savaşın yaralarını sarmaya çalışan kentin yapı taşı niteliğinde.
İHH, Azez’de çadırlarda yaşayan aileler için Tukli köyünde 1400 konut inşa ediyor.
İHH’nın mihmandarlık ettiği, ortalarında benim de yer aldığım heyetin birinci durağı vakfın Kilis’teki Lojistik Merkezi oldu. Bize burada bilgilendirmede bulunan İHH Medya Koordinatörü Mustafa Özbek’in ‘İHH’nın Suriye’de ne işi var?’ sorusuna yönelik şu kelamları manalıydı: “Sınır altlarında milyonlarca Suriyeli var. Bunların çoğunluğunu ise gençler oluşturuyor. Sonun öte yanında yaptığımız çalışmalarla onlara yalnızca yardım götürmüyoruz, gelecekte ülkelerini bir daha kurmalarını sağlayacak eğitimler de veriyoruz.” Özbek’in bugün dünya genelinde 40 yetimhanesi bulunan vakfın Suriye’deki çalışmaları hakkında verdiği bilgilerden anlıyoruz ki, toplanan bağışları yalnızca besin, yiyecek, barınak üzere elzem muhtaçlıkları sağlamak için kullandığını sandığımız İHH, faaliyetlerini fersah fersah öteye taşımış. Huduttaki üç denetim noktasını aştıktan daha sonra ulaştığımız Azez’de gördüklerimiz de Özbek’in aktardıklarıyla pekişiyor. Savaşın başladığı günlerde bölgeye birinci giden savaş muhabirlerinden Samet Doğan’ın ‘Cuma Günü Uçmayan Kuş’ romanında sokaklarında ceset yığınlarıyla tasvir ettiği Azez sokaklarında yaralarını sarmaya çalışan bir kentin telaşını görüyoruz evvela. İHH’nın bundan yıllar öne kurduğu çadır kentler ise bugün etrafına öbeklenen dükkanlarla kentin birfazlaca noktasında yeni bir başlangıcın mimarı. Azez sokaklarında yaşlılardan epeyce gençler görülüyor. Konutların duvarlarının mermi izleriyle dolu olduğu, insanların huzursuz gözlerle etrafa baktığı Azez’de, Suriye’deki savaşın dehşetinden kaçan yüzbinlerce aile hala çadır kentlerde yaşıyor. Birinci günkü seyahat duraklarımızdan Tukli köyünde ise İHH’nın bu aileler için inşa ettiği 1400 hanelik ‘Umut Şehri’ projesi yükseliyor. Bakkalından mescidine, suyundan elektriğine bütün alt yapısı ile inşa edilen bu tek katlı meskenlerde hayli yakın vakitte on bine yakın insan daha insani kurallarda bir daha hayata tutunacak.
MAĞDURU DAHA DA MAĞDUR ETMEYEN ‘İYİLİK MAĞAZASI’
Özbek, bilhassa vakfın devasa yardım deposunda heyetimizi gezdirdiği sırada çalışmaları ‘Bu çalışmaları her ne kadar “Biz yapmıyoruz, nazaranceğiniz her şey bağışçılarımız yardımıyla gerçekleşiyor” mütevazılığı ile aktarsa da, bu çalışmalardaki ufka ve yardım biçimindeki inceliğine hayran kalmamak mümkün değil. Vakfın, Azez’e bağlı Siccu köyünde insanlara kıyafet yardımlarının ulaştırdığı ‘İyilik Mağazası’ ise bu duruma en uygun örnek. Ufacık yardımların toplumsal medyada ‘muhtaçların’ en mağdur hali ile afişe edilerek yapıldığı günümüz dünyasında, İHH bu mağazada insanlara rastgele bir dükkandan alışveriş yapar üzere dilediği giysileri seçme, deneme ve rencide olmadan alıp gitme imkanı sunuyor. Bu mağazanın yanı başında kurulan Körler Okulu’nda ise, görme engelli biroldukca gence vakıf çalışanları tarafınca Brail alfabesi ile eğitim veriliyor. Azez’deki birinci gün seyahatimiz kentin merkezinde bulunan Azez ve Adrin Yetimler Okulu’ndaki iftarda son buluyor. Yedi yaş üstü 200’e yakın çocuğu barındıran bu yetimhanedeki çocukların, gündüz kentin sokaklarında gördüğümüz çocuklara nazaran pek önemli bir eğitime doğal tutulduğu birinci bakışta anlaşılıyor. Seyahatimizin ikinci gününde, İHH’nın kurduğu Şemmarin Anaokulu’ndaki çocuklar da birebir titiz eğitimin göstergesi olarak sizi en hoş giysileri ve güler yüzleriyle karşılıyor. Lakin, heyetimizde bulunan Prof. Dr. Mustafa Özel, çocukların giysilerinin ikinci el olduğuna dikkatimizi çektiği an, onlara yepisyeni kıyafetler sağlayan yardımların artması gerektiği konusunda hemfikir oluyoruz.
MESLEK ÖĞRENEN YETİM ANNELERİNİN HAKLI ‘GURURU’
İkinci günkü seyahat duraklarımız ise yüklü olarak İHH’nın yetim annelerine biçki-dikiş öğrettiği ve iş imkanı sunduğu Rufeyde Halk Eğitim Merkezi üzere yerler oluyor. Türk halkının gönlünden taşan yardımların en manalı yansımasını buralarda çalışan bayanların ışıldayan gözlerinde görüyoruz. Çalışarak yetimlerine bakabilen bu anneler gurur dolu, zira kimseye el uzatmak zorunda değiller. Çadır kentlerde, Azez sokaklarında karşılaştığımız bayanların tersine heyete şöyleki bir bakıp, işlerine devam ediyorlar. Vakfın bölgeye aktardığı insani yardımın değeri işte tam da bu bayanların tavrında ortaya çıkıyor. İnsani yardımın, savaşla gelen sefaletin kol sürdüğü yerlerde hayatta kalmaya çalışan insanlara yalnızca balık vermek değil onlara balık tutmayı öğretmekten de geçtiğinin en net resmi bu. Ez cümle, iki günlük ziyaretimizin akabinde seyahate katılan çabucak her insanın ağzından aşağı üst birebir cümleler dökülüyor: “Suriye’deki insanlara yalnızca besin, giyecek yardımı bağışı yapmak kâfi değil. Başta eğitim yardımı olmak üzere, meslek öğrenecekleri yardımlar göndermeli. İçinde yaşayabilecekleri daha hayli meskenler yapmalı. Bayanların, gençlerin, çocukların kendilerini işe fayda ve kıymetli hissedecekleri projeleri daha fazla desteklemeli.” 1990’larda Bosna’daki savaş sırasında kurulan ve o günden bugüne Türkiye’nin mazlum coğrafyalarda yüz akı olan birfazlaca çalışmaya imza atan bir insani yardım derneği olan İHH, işte bütün bu değerli çalışmaların adımlarını Suriye’de son on yıldır sessiz sedasız atmış. Bu değerli adımların eksiklerini tamamlamak, geliştirmek ve çoğaltmak ise hududun öte yanında, yanı başındaki bu insanlık dramına kör sağır kesilmeyenlerin elinde…
‘YABANCI DEĞİL TÜRK ÜNİVERSİTELERİ İLE ÇALIŞMAK İSTİYORUZ’
Şahsen iki günlük Suriye ziyaretimizde, heyetle birlikte şahit olduğum İHH çalışmalarının hepsi farklı başka değerli olsa da, varlığını yeni öğrendiğim Azez’deki Milletlerarası Şam Üniversitesi en etkileyici çalışma. İHH’nın oysaki altı yıl kadar evvel, kuvvetli savaş kaidelerinde kurduğunu öğrendiğim bu üniversite şu an kentin birinci ve tek üniversitesi. Savaşın yaralarını saracak temel ruh, bugüne kadar binlerce mezun veren bu üniversitede yetişiyor. Başta prefabrik dersliklerle kurulan ve günden güne gelişen üniversitede son bir iki yıldır ise kız öğrenciler de kabul edilmeye başlanmış. Zira Suriye’de son on yıldır bayan olmak fazlaca sıkıntı. Bilhassa terör örgütlerinin amacındaki bayanlar sokaklarda özgürce dolaşamıyor. İHH, kız öğrencilerin eğitim almasının tahlilini onlar için yerleşke alanına yurt yapmakta bulmuş. Üniversiteyi ziyaretimizde heyete bilgi aktaran İHH Suriye Eğitim Koordinatörü Sebahattin Aydın’ın şu kelamları ise eğitim yardımının en değerli yardım kalemi olduğunu artık idrak etmemiz gerektiğini gösteriyor: “Batılı kuruluşlar Suriye’de 6 bin kadar öğretmen çalıştırıyor. Burada çalışma yapan Türkiye’den sivil toplum kuruluşlarının tamamının desteklediği öğretmen sayısı ise bini geçmiyor. Dünyadan birfazlaca üniversite burada bizimle çalışma yapmak istiyor lakin biz Türk üniversiteleri ile çalışmak istiyoruz. Her şey bittiğinde Suriye’yi burada eğitim alan gençler imar edecek. Onları daha epey desteklemeliyiz.” Aydın’ın aktardıklarının akabinde üniversite bahçesinde sohbet ettiğim bir küme gence ‘niçin yurt dışına çıkmak yerine burada eğitim alıyorsunuz?’ sorusunu yöneltiyorum. İnşaat mühendisliği okuyan İsa şu karşılığı veriyor: “Savaş bir gün bittiğinde, Suriye bir daha inşa edilirken benim üzere inşaat mühendislerine fazlaca muhtaçlık olacak, o günlere hazırlanıyorum.” Ve kelamlarına şunu ekliyor İsa: “Avrupa’ya gitmek istemiyorum ya da Türkiye’ye. Arap ülkeleri bize olağanda Suriyeli der. Avrupa yahut Türkiye’ye gittiğimde ise bana Arap diyorlar. Ben burada kendimim.”
SURİYE’YE GİDEN EDEBİYATÇILARIN MÜŞAHEDELERİNE ÖZEL SAYI GELİYOR
TÜRDEB Lider Yardımcısı ve muharrir Fatma Türk Toksoy’un liderlik ettiği, TÜRDEB Lideri Fatih Bayhan’ın her an takip ettiği Suriye-Azez heyetine, İHH’dan Medya Koordinatörü Mustafa Özbek, Medya ve Toplumsal Medya Ünitesi’nden Muhammed Zahiroğlu ve Kilis Sorumlusu Yakup Alaca mihmandarlık ettiler. Heyette Ankara’dan Abdulhadi Karasapan, Ayla Abak, Cevat Akkanat, Çiğdem Uyanık, Ebubekir Ceylan, Özer Ravnaoğlu, Taha Yusuf Ceylan, Tarık Torun yer aldı. İstanbul’dan ise Ahmet Akgül, Cemal ve Aslıhan Toksoy, Mehmet ve Hale Seher Osmanoğlu, Mahmut ve Zeynep Erva Doğan, Mine İzgi Eyidenbilir, Muhammed Zahiroğlu, Murat Marap, Mustafa Özbek, Mustafa Özel, Nizameddin Duran üzere isimler katıldı. TÜRDEB Genel Lideri Fatih Bayhan’dan edindiğim bilgiye bakılırsa, İdlip ve Azez’i ziyaret eden heyetlerde yer alan gazeteci ve edebiyatçıların bu ziyaretlere dair birbirinden değerli müşahedeleri ve değerlendirmeleri ilerleyen günlerde Sebilürreşad mecmuasının hazırladığı bir özel sayı ile okurlara sunulacak.
Bundan 107 yıl evvel yaşanan Çanakkale Savaşı sırasında Osmanlı cepheye İstanbul’dan bir ‘edebi heyet’ gdolayır. Hedef Çanakkale cephesinde yaşananları hem millete hem dünyaya duyurmaktır. Bu ziyaret Türk edebiyatında bir Çanakkale külliyatının oluşmasına öncü olur. Cepheye giden bu isimler içinde yer alan Ömer Seyfettin meşhur ‘Çanakkale’den daha sonra’ hikayesini işte bu ziyaretin akabinde kaleme alır. Türkiye Mecmualar Birliği (TÜRDEB) de bugünlerde Milletlerarası İnsani Yardım Vakfı (İHH) ile bir arada Suriye’de benzeri bir çalışmaya imza atıyor. Mart ayında Suriye’nin İdlib kentini ziyaret eden TÜRDEB ve İHH, geçtiğimiz hafta sonu da kültür sanat dünyasından 23 kişilik bir heyeti Azez’e götürdü. Azez, Türkiye’nin Kilis Öncüpınar hudut kapısının öte yanı. Bundan birkaç yıl evvel yalnız savaşla anılan bölge, şimdilerde Türkiye’nin denetiminde bir Suriye kenti. Bugün Azez’de Yunus Emre’den Diyanet İşleri Başkanlığı’na biroldukca kurumumuz varlık gösterse de, kentin kanlı çatışmalara sahne olduğu devirde de bölgede olan İHH’nın o günlerde attığı adımlar bugün savaşın yaralarını sarmaya çalışan kentin yapı taşı niteliğinde.
İHH, Azez’de çadırlarda yaşayan aileler için Tukli köyünde 1400 konut inşa ediyor.
İHH’nın mihmandarlık ettiği, ortalarında benim de yer aldığım heyetin birinci durağı vakfın Kilis’teki Lojistik Merkezi oldu. Bize burada bilgilendirmede bulunan İHH Medya Koordinatörü Mustafa Özbek’in ‘İHH’nın Suriye’de ne işi var?’ sorusuna yönelik şu kelamları manalıydı: “Sınır altlarında milyonlarca Suriyeli var. Bunların çoğunluğunu ise gençler oluşturuyor. Sonun öte yanında yaptığımız çalışmalarla onlara yalnızca yardım götürmüyoruz, gelecekte ülkelerini bir daha kurmalarını sağlayacak eğitimler de veriyoruz.” Özbek’in bugün dünya genelinde 40 yetimhanesi bulunan vakfın Suriye’deki çalışmaları hakkında verdiği bilgilerden anlıyoruz ki, toplanan bağışları yalnızca besin, yiyecek, barınak üzere elzem muhtaçlıkları sağlamak için kullandığını sandığımız İHH, faaliyetlerini fersah fersah öteye taşımış. Huduttaki üç denetim noktasını aştıktan daha sonra ulaştığımız Azez’de gördüklerimiz de Özbek’in aktardıklarıyla pekişiyor. Savaşın başladığı günlerde bölgeye birinci giden savaş muhabirlerinden Samet Doğan’ın ‘Cuma Günü Uçmayan Kuş’ romanında sokaklarında ceset yığınlarıyla tasvir ettiği Azez sokaklarında yaralarını sarmaya çalışan bir kentin telaşını görüyoruz evvela. İHH’nın bundan yıllar öne kurduğu çadır kentler ise bugün etrafına öbeklenen dükkanlarla kentin birfazlaca noktasında yeni bir başlangıcın mimarı. Azez sokaklarında yaşlılardan epeyce gençler görülüyor. Konutların duvarlarının mermi izleriyle dolu olduğu, insanların huzursuz gözlerle etrafa baktığı Azez’de, Suriye’deki savaşın dehşetinden kaçan yüzbinlerce aile hala çadır kentlerde yaşıyor. Birinci günkü seyahat duraklarımızdan Tukli köyünde ise İHH’nın bu aileler için inşa ettiği 1400 hanelik ‘Umut Şehri’ projesi yükseliyor. Bakkalından mescidine, suyundan elektriğine bütün alt yapısı ile inşa edilen bu tek katlı meskenlerde hayli yakın vakitte on bine yakın insan daha insani kurallarda bir daha hayata tutunacak.
MAĞDURU DAHA DA MAĞDUR ETMEYEN ‘İYİLİK MAĞAZASI’
Özbek, bilhassa vakfın devasa yardım deposunda heyetimizi gezdirdiği sırada çalışmaları ‘Bu çalışmaları her ne kadar “Biz yapmıyoruz, nazaranceğiniz her şey bağışçılarımız yardımıyla gerçekleşiyor” mütevazılığı ile aktarsa da, bu çalışmalardaki ufka ve yardım biçimindeki inceliğine hayran kalmamak mümkün değil. Vakfın, Azez’e bağlı Siccu köyünde insanlara kıyafet yardımlarının ulaştırdığı ‘İyilik Mağazası’ ise bu duruma en uygun örnek. Ufacık yardımların toplumsal medyada ‘muhtaçların’ en mağdur hali ile afişe edilerek yapıldığı günümüz dünyasında, İHH bu mağazada insanlara rastgele bir dükkandan alışveriş yapar üzere dilediği giysileri seçme, deneme ve rencide olmadan alıp gitme imkanı sunuyor. Bu mağazanın yanı başında kurulan Körler Okulu’nda ise, görme engelli biroldukca gence vakıf çalışanları tarafınca Brail alfabesi ile eğitim veriliyor. Azez’deki birinci gün seyahatimiz kentin merkezinde bulunan Azez ve Adrin Yetimler Okulu’ndaki iftarda son buluyor. Yedi yaş üstü 200’e yakın çocuğu barındıran bu yetimhanedeki çocukların, gündüz kentin sokaklarında gördüğümüz çocuklara nazaran pek önemli bir eğitime doğal tutulduğu birinci bakışta anlaşılıyor. Seyahatimizin ikinci gününde, İHH’nın kurduğu Şemmarin Anaokulu’ndaki çocuklar da birebir titiz eğitimin göstergesi olarak sizi en hoş giysileri ve güler yüzleriyle karşılıyor. Lakin, heyetimizde bulunan Prof. Dr. Mustafa Özel, çocukların giysilerinin ikinci el olduğuna dikkatimizi çektiği an, onlara yepisyeni kıyafetler sağlayan yardımların artması gerektiği konusunda hemfikir oluyoruz.
MESLEK ÖĞRENEN YETİM ANNELERİNİN HAKLI ‘GURURU’
İkinci günkü seyahat duraklarımız ise yüklü olarak İHH’nın yetim annelerine biçki-dikiş öğrettiği ve iş imkanı sunduğu Rufeyde Halk Eğitim Merkezi üzere yerler oluyor. Türk halkının gönlünden taşan yardımların en manalı yansımasını buralarda çalışan bayanların ışıldayan gözlerinde görüyoruz. Çalışarak yetimlerine bakabilen bu anneler gurur dolu, zira kimseye el uzatmak zorunda değiller. Çadır kentlerde, Azez sokaklarında karşılaştığımız bayanların tersine heyete şöyleki bir bakıp, işlerine devam ediyorlar. Vakfın bölgeye aktardığı insani yardımın değeri işte tam da bu bayanların tavrında ortaya çıkıyor. İnsani yardımın, savaşla gelen sefaletin kol sürdüğü yerlerde hayatta kalmaya çalışan insanlara yalnızca balık vermek değil onlara balık tutmayı öğretmekten de geçtiğinin en net resmi bu. Ez cümle, iki günlük ziyaretimizin akabinde seyahate katılan çabucak her insanın ağzından aşağı üst birebir cümleler dökülüyor: “Suriye’deki insanlara yalnızca besin, giyecek yardımı bağışı yapmak kâfi değil. Başta eğitim yardımı olmak üzere, meslek öğrenecekleri yardımlar göndermeli. İçinde yaşayabilecekleri daha hayli meskenler yapmalı. Bayanların, gençlerin, çocukların kendilerini işe fayda ve kıymetli hissedecekleri projeleri daha fazla desteklemeli.” 1990’larda Bosna’daki savaş sırasında kurulan ve o günden bugüne Türkiye’nin mazlum coğrafyalarda yüz akı olan birfazlaca çalışmaya imza atan bir insani yardım derneği olan İHH, işte bütün bu değerli çalışmaların adımlarını Suriye’de son on yıldır sessiz sedasız atmış. Bu değerli adımların eksiklerini tamamlamak, geliştirmek ve çoğaltmak ise hududun öte yanında, yanı başındaki bu insanlık dramına kör sağır kesilmeyenlerin elinde…
‘YABANCI DEĞİL TÜRK ÜNİVERSİTELERİ İLE ÇALIŞMAK İSTİYORUZ’
Şahsen iki günlük Suriye ziyaretimizde, heyetle birlikte şahit olduğum İHH çalışmalarının hepsi farklı başka değerli olsa da, varlığını yeni öğrendiğim Azez’deki Milletlerarası Şam Üniversitesi en etkileyici çalışma. İHH’nın oysaki altı yıl kadar evvel, kuvvetli savaş kaidelerinde kurduğunu öğrendiğim bu üniversite şu an kentin birinci ve tek üniversitesi. Savaşın yaralarını saracak temel ruh, bugüne kadar binlerce mezun veren bu üniversitede yetişiyor. Başta prefabrik dersliklerle kurulan ve günden güne gelişen üniversitede son bir iki yıldır ise kız öğrenciler de kabul edilmeye başlanmış. Zira Suriye’de son on yıldır bayan olmak fazlaca sıkıntı. Bilhassa terör örgütlerinin amacındaki bayanlar sokaklarda özgürce dolaşamıyor. İHH, kız öğrencilerin eğitim almasının tahlilini onlar için yerleşke alanına yurt yapmakta bulmuş. Üniversiteyi ziyaretimizde heyete bilgi aktaran İHH Suriye Eğitim Koordinatörü Sebahattin Aydın’ın şu kelamları ise eğitim yardımının en değerli yardım kalemi olduğunu artık idrak etmemiz gerektiğini gösteriyor: “Batılı kuruluşlar Suriye’de 6 bin kadar öğretmen çalıştırıyor. Burada çalışma yapan Türkiye’den sivil toplum kuruluşlarının tamamının desteklediği öğretmen sayısı ise bini geçmiyor. Dünyadan birfazlaca üniversite burada bizimle çalışma yapmak istiyor lakin biz Türk üniversiteleri ile çalışmak istiyoruz. Her şey bittiğinde Suriye’yi burada eğitim alan gençler imar edecek. Onları daha epey desteklemeliyiz.” Aydın’ın aktardıklarının akabinde üniversite bahçesinde sohbet ettiğim bir küme gence ‘niçin yurt dışına çıkmak yerine burada eğitim alıyorsunuz?’ sorusunu yöneltiyorum. İnşaat mühendisliği okuyan İsa şu karşılığı veriyor: “Savaş bir gün bittiğinde, Suriye bir daha inşa edilirken benim üzere inşaat mühendislerine fazlaca muhtaçlık olacak, o günlere hazırlanıyorum.” Ve kelamlarına şunu ekliyor İsa: “Avrupa’ya gitmek istemiyorum ya da Türkiye’ye. Arap ülkeleri bize olağanda Suriyeli der. Avrupa yahut Türkiye’ye gittiğimde ise bana Arap diyorlar. Ben burada kendimim.”
SURİYE’YE GİDEN EDEBİYATÇILARIN MÜŞAHEDELERİNE ÖZEL SAYI GELİYOR
TÜRDEB Lider Yardımcısı ve muharrir Fatma Türk Toksoy’un liderlik ettiği, TÜRDEB Lideri Fatih Bayhan’ın her an takip ettiği Suriye-Azez heyetine, İHH’dan Medya Koordinatörü Mustafa Özbek, Medya ve Toplumsal Medya Ünitesi’nden Muhammed Zahiroğlu ve Kilis Sorumlusu Yakup Alaca mihmandarlık ettiler. Heyette Ankara’dan Abdulhadi Karasapan, Ayla Abak, Cevat Akkanat, Çiğdem Uyanık, Ebubekir Ceylan, Özer Ravnaoğlu, Taha Yusuf Ceylan, Tarık Torun yer aldı. İstanbul’dan ise Ahmet Akgül, Cemal ve Aslıhan Toksoy, Mehmet ve Hale Seher Osmanoğlu, Mahmut ve Zeynep Erva Doğan, Mine İzgi Eyidenbilir, Muhammed Zahiroğlu, Murat Marap, Mustafa Özbek, Mustafa Özel, Nizameddin Duran üzere isimler katıldı. TÜRDEB Genel Lideri Fatih Bayhan’dan edindiğim bilgiye bakılırsa, İdlip ve Azez’i ziyaret eden heyetlerde yer alan gazeteci ve edebiyatçıların bu ziyaretlere dair birbirinden değerli müşahedeleri ve değerlendirmeleri ilerleyen günlerde Sebilürreşad mecmuasının hazırladığı bir özel sayı ile okurlara sunulacak.