Türkiye, Hudut Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün her yıl deklare ettiğı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde bu yıl 180 ülke içerisinde 149’uncu sırada yer aldı.
2021 yılında 153’üncü olan Türkiye, dört sıra öne çıktı. Endekse nazaran; 180 ülkenin 8’inde özgürlük durumu “iyi”, 40’ında “tatmin edici”, 62’sinde “sorunlu”, Türkiye’nin de ortalarında olduğu 42 ülkede “kötü” ve 28 ülkenin ise “fazlaca kötü”.
Endekste, Türkiye ile ilgili olarak şu sözler yer aldı:
“BAZI YARGIÇLAR ‘AŞIRIYA KAÇAN BASKIYA’ SES ÇIKARMAYA BAŞLADI”
“Recep Tayyip Erdoğan’ın çok yetkilerle donatılmış Cumhurbaşkanlığı’na ve otoriterliğine, basın özgürlüğünün hiçe sayılması ve yargı sistemine müdahaleler eşlik etti. Yargı, Erdoğan’ın talebi üzerine tutuklamalar yapsa da kimi yargıçlar ‘aşırıya kaçan baskıya’ ses çıkarmaya başladı: Kimi gazeteciler, ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’, ‘örgüt üyeliği’ yahut ‘örgüt propagandası’ münasebetlerine dayandırılan keyfi kovuşturmalarda beraat etti. Gazetecilere yönelik tutuklamanın yerini isimli denetim aldı. Temmuz 2021’de gazeteciler, AFP foto muhabiri Bülent Kılıç’ın şiddet gorerek gözaltına alınmasının akabinde, olağanüstü Hal (OHAL) ilanından daha sonra birinci defa kitlesel aksiyon yaptı. Son iki yılda Türkiye’de iki gazeteci öldürüldü: Ses Kocaeli gazetesi sahibi Güngör Arslan 19 Şubat 2022’de; Bursa Rahmet FM çalışanı Hazım Özsu da Mart 2021’de uğradıkları silahlı taarruzlar kararı ömürlerini yitirdiler. Cinayet zanlıları tutuklandılar.”
İLK SIRADA NORVEÇ YER ALIRKEN, KUZEY KORE SONUNCU OLDU
Endeksten öne çıkan sonuçlar şu biçimde:
“RSF Basın Özgürlüğü Endeksi’nde liderliği bir Avrupa ülkesi olan Norveç (1) çekmeye devam ederken, kıtada daha evvel de görülen eşitsizlikler derinleşti. Eski komünist ülkelerden Estonya (4) ve Litvanya (9) RSF sıralamasında birinci 10’a girerken, Hollanda (28) ‘ilkler’ içinden çıktı. Avrupa’da sıralama sonuncusu olan Bulgaristan’ın (91) yerini Yunanistan (108) aldı. Avrupa’da 2021’de görülen eşitsizliklere, Avrupa Birliği’nde gazeteci cinayetlerinin hortlaması, toplumsal aksiyonlarda haksızca yetkililerle karıştırılan medya temsilcilerinin ataklara amaç olması ve kimi Avrupa Birliği (AB) hükümetlerinin gazeteci haklarını kısıtlayan düzenlemelere gitmesi niye oldu.
“YUNANİSTAN VE HOLLANDA’ DA İKİ GAZETECİ MAFYAVARİ BİR STİLDE ÖLDÜRÜLDÜ”
Yunanistan’da Giorgos Karaivaz ve Hollanda’da Peter R. De Vries, Avrupa metropol merkezlerinde mafyavari bir biçimde öldürüldü. 2020 yılında Malta’da (78) Daphne Caruana Galizia’yı, Slovakya’da (27) ise Jan Kuciak’ı öldürenler hâlâ hak ettikleri cezaları almadılar. bir daha de bu iki ülke, adalet ve basın özgürlüğü yolunda belirli ölçüde yol almayı başardı.
“RSF, GAZETECİ OLMAMAKLA BİRLİKTE ASSANGE’IN İADESİNE KARŞI ÇIKTI”
Almanya (16), Fransa (26), İtalya (58) ve Hollanda’da haberciler, Covid zıddı tedbirlerin protesto edildiği aksiyonlar sırasında artış gösteren taarruz ve tehditlerin amacı oldular. Slovenya (54), Polonya (66), Macaristan (85), Arnavutluk (103) ve Yunanistan’da hükümetler, medya özgürlüğünü zora sokan düzenlemelere giriştiler. Öteki yandan Sırbistan (79) cezasızlığa karşı çabada yol kat etti, Çek Cumhuriyeti (20) ve Bulgaristan (91) ise iktidar değişikliğinin akabinde gazeteciler üstündeki siyasi baskıyı gevşetti. Birleşik Krallık’ın (24), iki yıllık prosedür sürecinin akabinde Wikileaks kurucusu Julian Assange’ın ABD’ye (42) iadesinin önünü açması dikkat çekti. Bu süreçte RSF, gazeteci olmamakla birlikte gazeteciliğe katkıda bulunan Assange’ın iadesine -bu tıp katkılar ismine berbat bir birinci örnek oluşturmaması için- karşı çıktı.
“UKRAYNA 106.SIRADA”
Avrupalı kurumlar bir yandan gazetecilerin ve basın özgürlüğünün korunmasına dönük çeşitli tedbirler almak ve Macaristan’a karşı Avrupa hukukunu ihlal prosedürünü harekete geçirmek üzere adımlar atarken, öteki yandan Ukrayna (106), Vladimir Putin buyruğuyla işgal edildiğinde Rusya (155) yanlısı propaganda yapan medya kuruluşlarını uygun yasal çerçeve bulunmadığı biçimde yasakladılar. Bu durum, bir karşı misilleme olarak Avrupa medyasına yönelik teşebbüslerde bulunulması riskini de ortaya çıkardı.
Ortadoğu’da medya özgürlüğünden mahrumluk, İsrail (86), Filistin (170) ile başka Arap ülkeleri içindeki çatışmalar üzerinde olumsuz tesir göstermeye devam ediyor.
“24 ŞUBAT’TA BAŞLAYAN ATAĞIN BİRİNCİ AYINDA 5 GAZETECİ HAYATINI KAYBETTİ”
Avrupa’nın doğusunda, Rusya’nın Ukrayna’da propagandayla başlatmış olduğu ve hala sürdürdüğü savaş, bir insanlık dramına niye olurken bölgede basın özgürlüğü üzerinde de yıkıcı tesirler yarattı. 24 Şubat 2022’de başlayan taarruzun birinci ayında, 5 gazeteci ve medya çalışanı, açılan ateş kararı hayatını kaybetti. Rusya ordusunun, işgal ettiği bölgelerde haber kaynaklarını taammüden amaç aldığı, lokal medyayı iş birliği yapmaya zorladığı görüldü. Rusya’da ise savaş bağlamında medyanın kısıtlanması, ‘lafdan anlamaz’ gazetecilerin peşine düşülmesi, birçok gazetecinin sürgüne zorlanması üzere yaygın sansür uygulamalarına başvuruldu. Aslında süreç 2021’de, “yabancı ajan” olarak damgalanan medya kuruluşlarına dönük düzenlemelerin sertleştirilmesi ve muhalif Alexei Navalny’ya ait haberlere davalar açılmasıyla başlamıştı.”
2021 yılında 153’üncü olan Türkiye, dört sıra öne çıktı. Endekse nazaran; 180 ülkenin 8’inde özgürlük durumu “iyi”, 40’ında “tatmin edici”, 62’sinde “sorunlu”, Türkiye’nin de ortalarında olduğu 42 ülkede “kötü” ve 28 ülkenin ise “fazlaca kötü”.
Endekste, Türkiye ile ilgili olarak şu sözler yer aldı:
“BAZI YARGIÇLAR ‘AŞIRIYA KAÇAN BASKIYA’ SES ÇIKARMAYA BAŞLADI”
“Recep Tayyip Erdoğan’ın çok yetkilerle donatılmış Cumhurbaşkanlığı’na ve otoriterliğine, basın özgürlüğünün hiçe sayılması ve yargı sistemine müdahaleler eşlik etti. Yargı, Erdoğan’ın talebi üzerine tutuklamalar yapsa da kimi yargıçlar ‘aşırıya kaçan baskıya’ ses çıkarmaya başladı: Kimi gazeteciler, ‘Cumhurbaşkanı’na hakaret’, ‘örgüt üyeliği’ yahut ‘örgüt propagandası’ münasebetlerine dayandırılan keyfi kovuşturmalarda beraat etti. Gazetecilere yönelik tutuklamanın yerini isimli denetim aldı. Temmuz 2021’de gazeteciler, AFP foto muhabiri Bülent Kılıç’ın şiddet gorerek gözaltına alınmasının akabinde, olağanüstü Hal (OHAL) ilanından daha sonra birinci defa kitlesel aksiyon yaptı. Son iki yılda Türkiye’de iki gazeteci öldürüldü: Ses Kocaeli gazetesi sahibi Güngör Arslan 19 Şubat 2022’de; Bursa Rahmet FM çalışanı Hazım Özsu da Mart 2021’de uğradıkları silahlı taarruzlar kararı ömürlerini yitirdiler. Cinayet zanlıları tutuklandılar.”
İLK SIRADA NORVEÇ YER ALIRKEN, KUZEY KORE SONUNCU OLDU
Endeksten öne çıkan sonuçlar şu biçimde:
“RSF Basın Özgürlüğü Endeksi’nde liderliği bir Avrupa ülkesi olan Norveç (1) çekmeye devam ederken, kıtada daha evvel de görülen eşitsizlikler derinleşti. Eski komünist ülkelerden Estonya (4) ve Litvanya (9) RSF sıralamasında birinci 10’a girerken, Hollanda (28) ‘ilkler’ içinden çıktı. Avrupa’da sıralama sonuncusu olan Bulgaristan’ın (91) yerini Yunanistan (108) aldı. Avrupa’da 2021’de görülen eşitsizliklere, Avrupa Birliği’nde gazeteci cinayetlerinin hortlaması, toplumsal aksiyonlarda haksızca yetkililerle karıştırılan medya temsilcilerinin ataklara amaç olması ve kimi Avrupa Birliği (AB) hükümetlerinin gazeteci haklarını kısıtlayan düzenlemelere gitmesi niye oldu.
“YUNANİSTAN VE HOLLANDA’ DA İKİ GAZETECİ MAFYAVARİ BİR STİLDE ÖLDÜRÜLDÜ”
Yunanistan’da Giorgos Karaivaz ve Hollanda’da Peter R. De Vries, Avrupa metropol merkezlerinde mafyavari bir biçimde öldürüldü. 2020 yılında Malta’da (78) Daphne Caruana Galizia’yı, Slovakya’da (27) ise Jan Kuciak’ı öldürenler hâlâ hak ettikleri cezaları almadılar. bir daha de bu iki ülke, adalet ve basın özgürlüğü yolunda belirli ölçüde yol almayı başardı.
“RSF, GAZETECİ OLMAMAKLA BİRLİKTE ASSANGE’IN İADESİNE KARŞI ÇIKTI”
Almanya (16), Fransa (26), İtalya (58) ve Hollanda’da haberciler, Covid zıddı tedbirlerin protesto edildiği aksiyonlar sırasında artış gösteren taarruz ve tehditlerin amacı oldular. Slovenya (54), Polonya (66), Macaristan (85), Arnavutluk (103) ve Yunanistan’da hükümetler, medya özgürlüğünü zora sokan düzenlemelere giriştiler. Öteki yandan Sırbistan (79) cezasızlığa karşı çabada yol kat etti, Çek Cumhuriyeti (20) ve Bulgaristan (91) ise iktidar değişikliğinin akabinde gazeteciler üstündeki siyasi baskıyı gevşetti. Birleşik Krallık’ın (24), iki yıllık prosedür sürecinin akabinde Wikileaks kurucusu Julian Assange’ın ABD’ye (42) iadesinin önünü açması dikkat çekti. Bu süreçte RSF, gazeteci olmamakla birlikte gazeteciliğe katkıda bulunan Assange’ın iadesine -bu tıp katkılar ismine berbat bir birinci örnek oluşturmaması için- karşı çıktı.
“UKRAYNA 106.SIRADA”
Avrupalı kurumlar bir yandan gazetecilerin ve basın özgürlüğünün korunmasına dönük çeşitli tedbirler almak ve Macaristan’a karşı Avrupa hukukunu ihlal prosedürünü harekete geçirmek üzere adımlar atarken, öteki yandan Ukrayna (106), Vladimir Putin buyruğuyla işgal edildiğinde Rusya (155) yanlısı propaganda yapan medya kuruluşlarını uygun yasal çerçeve bulunmadığı biçimde yasakladılar. Bu durum, bir karşı misilleme olarak Avrupa medyasına yönelik teşebbüslerde bulunulması riskini de ortaya çıkardı.
Ortadoğu’da medya özgürlüğünden mahrumluk, İsrail (86), Filistin (170) ile başka Arap ülkeleri içindeki çatışmalar üzerinde olumsuz tesir göstermeye devam ediyor.
“24 ŞUBAT’TA BAŞLAYAN ATAĞIN BİRİNCİ AYINDA 5 GAZETECİ HAYATINI KAYBETTİ”
Avrupa’nın doğusunda, Rusya’nın Ukrayna’da propagandayla başlatmış olduğu ve hala sürdürdüğü savaş, bir insanlık dramına niye olurken bölgede basın özgürlüğü üzerinde de yıkıcı tesirler yarattı. 24 Şubat 2022’de başlayan taarruzun birinci ayında, 5 gazeteci ve medya çalışanı, açılan ateş kararı hayatını kaybetti. Rusya ordusunun, işgal ettiği bölgelerde haber kaynaklarını taammüden amaç aldığı, lokal medyayı iş birliği yapmaya zorladığı görüldü. Rusya’da ise savaş bağlamında medyanın kısıtlanması, ‘lafdan anlamaz’ gazetecilerin peşine düşülmesi, birçok gazetecinin sürgüne zorlanması üzere yaygın sansür uygulamalarına başvuruldu. Aslında süreç 2021’de, “yabancı ajan” olarak damgalanan medya kuruluşlarına dönük düzenlemelerin sertleştirilmesi ve muhalif Alexei Navalny’ya ait haberlere davalar açılmasıyla başlamıştı.”