henüz tüm iklimlerde yetişen domates, dünyada patatesten daha sonra en hayli tüketilen besindir. Dünyada 10 bine yakın domates çeşidi vardır.
En epeyce merak edilen sorulardan biri domates bir meyve mi yoksa bir zerzevat mi olduğudur. Bir zerzevat olarak görülse de botanikçiler domatesi bir meyve olarak kabul ederler.
Enerjik, besleyici ve tıbbi pahası niçiniyle domates, her salatanın bir kesimi, yavaşça bir garnitür ve sos yahut birfazlaca yemekle düzgün giden bir gereçtir. Ayrıyeten domates biroldukça hastalığın önlenmesine ve tedavisine yardımcı olur.
Domates mevsimlik bir bitkidir (Mayıs – Ekim), lakin seralar yardımıyla yıl boyunca tezgahlarda bulunur.
Domatesin besin içeriği
Domatesler az kalori ve epeyce fazla besin içerir. Proteinler, beta karoten, bitki lifleri, bitkisel yağlar, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini, D vitamini, K vitamini, demir, zeaksantin, likopen, potasyum, kalsiyum, karotenoid, lutein, magnezyum, sodyum, kafeik asi, klorojenik asit, ferulik asit ve fosfor içerir.
Bunlar dışında daha az ölçüde bakır ve manganez içerir.
100 gr domtes 18 kalori, 3,9 gr karbonhidrat, 0,9 gr protein, 0,2 gr yağ ve 94,5 gr su içerir.
Domatesin 10 faydası
Domatesin insan sıhhati üstündeki tesiri, evvela yüksek likopen içeriği ve akabinde başka karotenoidler ve polifenoller niçiniyle giderek daha fazla araştırılmaktadır.
Domates birfazlaca tıbbi husus içerir, antioksidan ve antiseptik tesirleri vardır, beden temizleyici ve idrar söktürücüdür.
İşte domatesi sıhhate 10 yararı:
kuvvetli antioksidan etki
Domateste bulunan likopen ve beta karoten üzere antioksidanlar, yeni hür radikallerin oluşumunu önleyerek hareket ederler. Biyolojik olarak faal bileşiklerin bileşimine bağlı olarak, domates çeşitlerinin antioksidan kapasitesinde fark vardır. Yüksek sıcaklıklarda işlenen domatesler, taze domateslerden daha düşük antioksidana sahiptir. Bu niçinle çiğ yahut meskende pişirilmiş olarak yenmesi önerilir. Domatesler piştiğinde likopen içeriklerinin arttığı bilinmektedir.
Kanseri önler
Bugüne kadar domates ve domates mamüllerinden elde edilen likopenin antioksidan tesiriyle kanser oluşumunu önlediği çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Domates ve domates eserleri alımının artmasının prostat kanseri, kolon ve rektum kanseri, göğüs kanseri, mesane kanseri ve akciğer kanseri oluşumu ile aksi orantılı bir bağlantısı olduğu bilinmektdir.
Karotenoidlere ek olarak domaste bulunan a-tomatinin de antikanser tesiri vardır. Karaciğer, bağırsaklar ve akciğerlerin tümör hücreleri üzerinde öldürücü tesiri olduğu kestirim edilmektedir.
Kalp sıhhatini iyileştirir
Kalp ve damar hastalıklarına karşı kollayıcı bir faktör olarak en kıymetli tesir düzeneği, domateslerin kuvvetli antioksidan özellikleri, bilhassa likopenin oksitleyici tesiridir.
Çalışmalar, domates tüketiminin kandaki lipit ve lipoprotein düzeyi üzerinde olumlu bir tesiri olduğunu göstermiştir. Domateslerin LDL kolesterolün azalmasını sağladığı, kandaki HDL kolesterol konsantrasyonunu arttırdığı bilinmektedir.
Domates mamüllerinden varlıklı bir diyet, LDL kolesterol, toplam kolesterolü azaltır. LDL kolesterol, damar duvarlarında plak oluşumuna katılır ve damar sertliği ve koroner hastalıklara yol açar. Domates tüketimi bu durumu önleyebilir.
Karaciğer yağlanmasına karşı savaşır
İnsan bedeninde likopen böbrek üstü bezi, karaciğer ve testis üzere dokularda depolanır. Yapılan çalışmalar, karaciğer yağlanması olanların karaciğerlerinde daha düşük likopen düzeylerine sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıyeten, domates suyu desteğinin, kandaki yağların daha âlâ parçalanmasını ve yağlı karaciğer hastalığıyla gayret ettiği bulunmuştur.
Likopenin yanı sıra karotenoidler, bilhassa beta karoten, inflamatuar karaciğer rahatsızlıkları, fibroz ve sirozda hami tesir göstermiştir.
Cildi korur
Yaz aylarında güneşe çıkınca domates üzere kızarmamak için tatile çıkmadan evvel tabaklarımıza domates eklemeyi unutmayın. Likopen, domatesin kendisini güneşin ultraviyole ışınlarından korumak için oluşturduğu ve insan bedeninde da tıpkı etkiyi yaratan bir pigmenttir.
Yüksek tansiyona karşı korur
A, C ve E vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, potasyum ve likopen açısından da zenginliği yardımıyla domates, berbat kolesterolün kan damarlarının duvarlarına yapışmasını mahzurlar ve ayrıyeten yüksek potasyum içeriğiyle tansiyonun dengelenmesini sağlar.
Sivilcelere karşı savaşır
Domateslerde bulunan likopen akne ve küçük sivilcelerle gayrette fazlaca tesirli olduğu kabul edilen bir unsurdur. Lakin dikkat, yaralanmak için pişmiş domates tüketilmesi önerilmektedir.
Zayıflamaya yardımcı olur
Özellikle yaz aylarında, domates tüketiminden çekinmeyin: 100 gramında yalnızca 18 kalori ve yaklaşık yüzde 95 su içeriği ile ultra yavaşça ve ultra sindirilebilir bir besin olan domatesler, tam bir zayıflama besinidir. Ayrıyeten yaz aylarında bedenin susuz kalmasını önler.
Diyabete karşı çaba eder
Domatesler, likopen ve glikoz metabolizasyon sürecinde hayli kıymetli bir element olan krom bakımından varlıklı olması niçiniyle kan şekeri denetimini güzelleştirir ve ayrıyeten tip 2 diyabetin başlamasını mahzurlar.
Sindirimi iyileştirir
Yüksek lif içeriği yardımıyla domates, biraz tembel olan bağırsak geçişlerini canlandırmak ve sindirimi uygunlaştırmak için olağanüstüdür. Lakin dikkatli olun, domatesin liflerinden en güzel biçimde yararlanmak için kabuğunu soymadan yemeyi unutmayın.
En epeyce merak edilen sorulardan biri domates bir meyve mi yoksa bir zerzevat mi olduğudur. Bir zerzevat olarak görülse de botanikçiler domatesi bir meyve olarak kabul ederler.
Enerjik, besleyici ve tıbbi pahası niçiniyle domates, her salatanın bir kesimi, yavaşça bir garnitür ve sos yahut birfazlaca yemekle düzgün giden bir gereçtir. Ayrıyeten domates biroldukça hastalığın önlenmesine ve tedavisine yardımcı olur.
Domates mevsimlik bir bitkidir (Mayıs – Ekim), lakin seralar yardımıyla yıl boyunca tezgahlarda bulunur.
Domatesin besin içeriği
Domatesler az kalori ve epeyce fazla besin içerir. Proteinler, beta karoten, bitki lifleri, bitkisel yağlar, A vitamini, B vitaminleri, C vitamini, D vitamini, K vitamini, demir, zeaksantin, likopen, potasyum, kalsiyum, karotenoid, lutein, magnezyum, sodyum, kafeik asi, klorojenik asit, ferulik asit ve fosfor içerir.
Bunlar dışında daha az ölçüde bakır ve manganez içerir.
100 gr domtes 18 kalori, 3,9 gr karbonhidrat, 0,9 gr protein, 0,2 gr yağ ve 94,5 gr su içerir.
Domatesin 10 faydası
Domatesin insan sıhhati üstündeki tesiri, evvela yüksek likopen içeriği ve akabinde başka karotenoidler ve polifenoller niçiniyle giderek daha fazla araştırılmaktadır.
Domates birfazlaca tıbbi husus içerir, antioksidan ve antiseptik tesirleri vardır, beden temizleyici ve idrar söktürücüdür.
İşte domatesi sıhhate 10 yararı:
kuvvetli antioksidan etki
Domateste bulunan likopen ve beta karoten üzere antioksidanlar, yeni hür radikallerin oluşumunu önleyerek hareket ederler. Biyolojik olarak faal bileşiklerin bileşimine bağlı olarak, domates çeşitlerinin antioksidan kapasitesinde fark vardır. Yüksek sıcaklıklarda işlenen domatesler, taze domateslerden daha düşük antioksidana sahiptir. Bu niçinle çiğ yahut meskende pişirilmiş olarak yenmesi önerilir. Domatesler piştiğinde likopen içeriklerinin arttığı bilinmektedir.
Kanseri önler
Bugüne kadar domates ve domates mamüllerinden elde edilen likopenin antioksidan tesiriyle kanser oluşumunu önlediği çeşitli araştırmalarla kanıtlanmıştır. Domates ve domates eserleri alımının artmasının prostat kanseri, kolon ve rektum kanseri, göğüs kanseri, mesane kanseri ve akciğer kanseri oluşumu ile aksi orantılı bir bağlantısı olduğu bilinmektdir.
Karotenoidlere ek olarak domaste bulunan a-tomatinin de antikanser tesiri vardır. Karaciğer, bağırsaklar ve akciğerlerin tümör hücreleri üzerinde öldürücü tesiri olduğu kestirim edilmektedir.
Kalp sıhhatini iyileştirir
Kalp ve damar hastalıklarına karşı kollayıcı bir faktör olarak en kıymetli tesir düzeneği, domateslerin kuvvetli antioksidan özellikleri, bilhassa likopenin oksitleyici tesiridir.
Çalışmalar, domates tüketiminin kandaki lipit ve lipoprotein düzeyi üzerinde olumlu bir tesiri olduğunu göstermiştir. Domateslerin LDL kolesterolün azalmasını sağladığı, kandaki HDL kolesterol konsantrasyonunu arttırdığı bilinmektedir.
Domates mamüllerinden varlıklı bir diyet, LDL kolesterol, toplam kolesterolü azaltır. LDL kolesterol, damar duvarlarında plak oluşumuna katılır ve damar sertliği ve koroner hastalıklara yol açar. Domates tüketimi bu durumu önleyebilir.
Karaciğer yağlanmasına karşı savaşır
İnsan bedeninde likopen böbrek üstü bezi, karaciğer ve testis üzere dokularda depolanır. Yapılan çalışmalar, karaciğer yağlanması olanların karaciğerlerinde daha düşük likopen düzeylerine sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıyeten, domates suyu desteğinin, kandaki yağların daha âlâ parçalanmasını ve yağlı karaciğer hastalığıyla gayret ettiği bulunmuştur.
Likopenin yanı sıra karotenoidler, bilhassa beta karoten, inflamatuar karaciğer rahatsızlıkları, fibroz ve sirozda hami tesir göstermiştir.
Cildi korur
Yaz aylarında güneşe çıkınca domates üzere kızarmamak için tatile çıkmadan evvel tabaklarımıza domates eklemeyi unutmayın. Likopen, domatesin kendisini güneşin ultraviyole ışınlarından korumak için oluşturduğu ve insan bedeninde da tıpkı etkiyi yaratan bir pigmenttir.
Yüksek tansiyona karşı korur
A, C ve E vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum, potasyum ve likopen açısından da zenginliği yardımıyla domates, berbat kolesterolün kan damarlarının duvarlarına yapışmasını mahzurlar ve ayrıyeten yüksek potasyum içeriğiyle tansiyonun dengelenmesini sağlar.
Sivilcelere karşı savaşır
Domateslerde bulunan likopen akne ve küçük sivilcelerle gayrette fazlaca tesirli olduğu kabul edilen bir unsurdur. Lakin dikkat, yaralanmak için pişmiş domates tüketilmesi önerilmektedir.
Zayıflamaya yardımcı olur
Özellikle yaz aylarında, domates tüketiminden çekinmeyin: 100 gramında yalnızca 18 kalori ve yaklaşık yüzde 95 su içeriği ile ultra yavaşça ve ultra sindirilebilir bir besin olan domatesler, tam bir zayıflama besinidir. Ayrıyeten yaz aylarında bedenin susuz kalmasını önler.
Diyabete karşı çaba eder
Domatesler, likopen ve glikoz metabolizasyon sürecinde hayli kıymetli bir element olan krom bakımından varlıklı olması niçiniyle kan şekeri denetimini güzelleştirir ve ayrıyeten tip 2 diyabetin başlamasını mahzurlar.
Sindirimi iyileştirir
Yüksek lif içeriği yardımıyla domates, biraz tembel olan bağırsak geçişlerini canlandırmak ve sindirimi uygunlaştırmak için olağanüstüdür. Lakin dikkatli olun, domatesin liflerinden en güzel biçimde yararlanmak için kabuğunu soymadan yemeyi unutmayın.