bencede
New member
Chelsea Gohd
Gökbilimciler, 2020 yılında inanılmaz bir şey keşfettiklerini düşünüyorlardı: ‘Dünya Truva asteroidi’ ismi verilen bir gök cismi, şimdiye kadar gözlemlenen bu tıptaki ikinci objeydi. Şimdiyse, yeni bir araştırma takımı bunun gerçek olduğunu teyit etti.
‘Truva asteroitleri’, yörüngelerini bir gezegenle paylaşan ve o gezegenin sabit bir biçimde yörüngesinde bulunduğu mesken sahibi yıldızın da etrafında dönen küçük uzay kayalarına verilen isimdir. Güneş Sistemi’nde bulunan öbür gezegenlerin ve başka cisimlerin etrafında da Truva asteroitleri gözlemlemiş olsak bile, şu ana dek bu objelerden sırf ‘2010 TK7’ ismi verilen bir adedinin Dünya ile birebir güzergâhtaki bir yörüngede döndüğü doğrulanmıştı. Sonuçlanan yeni bir araştırmada, bilim insanları, 2020’de saptanan ve ‘2020 XL5’ diye isimlendirilen bir öbür asteroidin, ‘Dünya Truva asteroidi’ ismi verilen cinsin ikinci örneği olduğunu doğruladı. Onu, hayli küçük olsa da Dünya’nın fazladan bir yol arkadaşı olarak düşünün.
AMATÖR BİR GÖKBİLİMCİ KEŞFETTİ
Alicante Üniversitesi’nde vazife yapan ve Barselona Üniversitesi’ne (IEEC-UB) bağlı Kozmos Bilimleri Enstitüsü’nde (ICCUB) araştırmacı olan başyazar Toni Santana-Ros, “2020 XL5’in bir Dünya Truva asteroidi olduğunun keşfedilmesi, 2010 TK7’nin seçkin görülen, istisnai bir cisim olmadığını ve büyük ihtimalle bunlardan daha fazlasının var olduğunu doğruluyor” diyor: “Bu, şayet nitekim de mevcutsa, başlangıçtan beri var olan birinci Dünya Truva asteroidini bulmak doğrultusundaki araştırma stratejilerimizi geliştirmeyi sürdürmemiz açısından cüret verici.”
2020 XL5, Aralık 2020’de, gökbilimciler tarafınca Hawaii’de bulunan Pan-STARRS 1 isimli araştırma teleskopu vasıtasıyla tespit edildi ve Memleketler arası Astronomi Birliği’nce oluşturulan Küçük Gezegen Merkezi veritabanına dahil edildi. Amatör bir astronom olan Tony Dunn, NASA’nın kamusal kullanıma açık JPL-Horizon isimli yazılımını kullanarak, gök cisminin yörüngesini hesaplamayı sürdürdü ve gezegenimiz ile yıldızımızın etrafında kütleçekimsel olarak bir istikrar bölgesi durumundaki dördüncü Dünya-Güneş Lagrange noktası olan L4 yörüngesinde döndüğünü keşfetti. 2010 TK7, bununla birlikte, L4’te döndüğü onaylanan birinci Dünya Truva asteroidi oldu.
Dunn, “İlk sonuçlar, L4 Lagrange noktamızın etrafında bulunan bir Truva asteroidi yörüngesinde döndüğünü gösterdi” diyor: “Yörüngesi bu biçimdelar için ziyadesiyle meçhuldü; bu niçinle benzeri yörüngelere sahip olan 100 klon asteroit simüle ederek daha dikkatli bir inceleme gerçekleştirdim. Her bir klon, tıpkı Truva asteroidi davranışını sergiledi.”
Buna rağmen, bu biçimdelar, 2020 XL5’in Güneş etrafındaki yörüngesi çabucak hemen kesin halde anlaşılamamıştı; bu yüzden gökcisminin Dünya’nın yörüngesinden geçen yakınlarımızdaki bir uzay kayası mı ya da gerçek bir Dünya Truva asteroidi mi olduğu çabucak hemen net olarak bilinmiyordu.
FARKLI GÖZLEMEVLERİ TARAFINDAN ONAYLANDI
Santana-Ros’un öncülüğündeki bir grup, bunun bir Dünya Truva asteroidi olup olmadığını doğrulamak için, objeyi, Arizona’daki Lowell Keşif Teleskopu’nun yanı sıra Avrupa Uzay Ajansı’nın Kanarya Adaları’ndaki Tenerife kentinde bulunan Optik Yer İstasyonu ve Şili’de bulunan SOAR (Güney Astrofizik Araştırma) Teleskopu ile gözlemledi.
Ulusal Bilim Vakfı bünyesinde faaliyet gösteren Ulusal Optik Kızılötesi Astronomi Araştırma Laboratuvarı’nda (NOIRLab) araştırmacı olan araştırma ortak muharriri Cesar Briceño, yaptığı açıklamada, “Bunlar, gök cismi, şafak vakti batı ufkunda epeyce düşük düzeyde bulunduğu için teleskopun en düşük yükseklik hududunda yanlışsız bir biçimde müşahede yapmayı gerektiren, ziyadesiyle güç gözlemlerdi” diyor.
Santana-Ros, bu müşahedelerin Dünya’dan gerçekleştirilmesinin ne kadar sıkıntı olduğunu bir dahaliyor: “Gezegenimizdeyken, Güneş-Dünya sistemindeki L4 ve L5 noktalarını araştırmak, gökbilimciler açısından epey büyük bir kuvvetlik! Bu noktaların etrafında dönen rastgele bir asteroit, ufuk çizgisinin üstündeki epey düşük düzeylerde, yalnızca alacakaranlığa yakın kısa bir vakit dilimi içerisinde görülebilir.”
Araştırma grubu, yaptıkları müşahedeleri desteklemek maksadıyla, gök cismini ve yörüngesini kesin formda anlamaya çalışmak için SOAR’dan elde edilen arşiv bilgilerini de hesaplarına dahil etti. NOIRlab’den yapılan açıklamaya bakılırsa, grup toplamda yaklaşık on yıllık müşahede ve bilgileri kullandı.
KARBON ZENGİNİ C-TİPİ BİR ASTEROİT
Takım, 2020 XL5’in tam da başlangıçta şüphelendikleri üzere bir Dünya Truva asteroidi olduğu kararına ulaştı. tıpkı vakitte, objenin büyük ihtimalle Güneş Sistemi’ndeki karbon ve koyu renk açısından güçlü ve en yaygın asteroit çeşidi olan C-tipi bir asteroit olduğunu da anladılar.
Santana-Ros birebir demeçte, “SOAR’ın sağladığı datalar, gök cisminin birinci fotometrik incelemesini yapmamıza imkan sağladı ve 2020 XL5’in büyük ihtimalle C-tipi bir asteroit olduğunu ortaya koydu” diyor. Araştırma, ayrıyeten bu objenin keşfedilen birinci Dünya Truva asteroidinden kat be kat büyük olduğunu açığa çıkardı. 2020 XL5 asteroidi, sahip olduğu yaklaşık 1.2 kilometre genişlik ile, yaklaşık 0.4 km genişliğe sahip olan 2010 TK7’den neredeyse üç kat daha büyük.
Araştırma takımı bunun yanı sıra 2020 XL5’in sonsuza dek bir Dünya Truva asteroidi olarak kalmayacağını da keşfetti. Yaptıkları açıklamaya nazaran, asteroit şu anki pozisyonunda yaklaşık 4.000 yıl daha kalacak olsa bile, en nihayetinde kütleçekimine bağlı pozisyonundan kaçacak. Santana-Ros, demecinde, “2020 XL5’in en az 3500 yıl daha L4 yörüngesinde dönmeye devam edeceğinden tam olarak eminiz” diye ekliyor. Briceño, yaptığı açıklamada, bu keşfi fazlaca daha fazlasının izleyebileceğini ve potansiyel olarak, insanların gelecekte bunun üzere asteroitlere ayak bastığını gorebileceğimizi belirtiyor.
UZAYIN KEŞFİNDE BİR SIÇRAMA NOKTASI OLABİLİR
Briceño, “Eğer daha fazla Dünya Truva asteroidi keşfedebilirsek ve bir kısmı daha düşük eğimli yörüngelere sahip olursa, onlara ulaşmak Ay’a gitmekten daha ucuza gelebilir” diyor: “bu biçimdece Güneş Sistemi’nde yapılacak daha ileri keşifler için kusursuz üsler haline gelebilir ve hatta yeni keşifler için bir kaynak olarak kullanılabilirler.”
Öte yandan, insanları üzerlerinde yürümeleri için gönderip göndermeyeceğimize bakılmaksızın, NASA, 2021 yılında Jüpiter’in yörüngesinde dönen Truva asteroitlerini incelemek emeliyle robotik Lucy asteroit vazifesini başlattı ve bunları incelemek, Evren’i daha âlâ anlamamıza yardımcı olacak.
Santana-Ros, XL5 üzere truva asteroitleriyle ilgili olarak, “Bize gezegenimizin oluşumu hakkında bilgi verebilir ve sırasıyla, daha güzel evrim modelleri için yeni sonlar belirleyerek Güneş Sistemi’nin evrimini daha âlâ anlamak doğrultusunda bir anahtar fonksiyonu nazaranbilirler” diyor: “Birkaç yıl boyunca ilkel Jüpiter Truva asteroitlerini inceledik ve yakında NASA’nın Lucy isimli uzay misyonu tarafınca gerçekleştirilecek saha müşahedeleri, onları araştırmak için daha fazla fırsat sunacak.”
Araştırmada elde edilen bulgular 1 Şubat’ta Nature mecmuasında yayınlandı.
Yazının yepyenisi Space sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gökbilimciler, 2020 yılında inanılmaz bir şey keşfettiklerini düşünüyorlardı: ‘Dünya Truva asteroidi’ ismi verilen bir gök cismi, şimdiye kadar gözlemlenen bu tıptaki ikinci objeydi. Şimdiyse, yeni bir araştırma takımı bunun gerçek olduğunu teyit etti.
‘Truva asteroitleri’, yörüngelerini bir gezegenle paylaşan ve o gezegenin sabit bir biçimde yörüngesinde bulunduğu mesken sahibi yıldızın da etrafında dönen küçük uzay kayalarına verilen isimdir. Güneş Sistemi’nde bulunan öbür gezegenlerin ve başka cisimlerin etrafında da Truva asteroitleri gözlemlemiş olsak bile, şu ana dek bu objelerden sırf ‘2010 TK7’ ismi verilen bir adedinin Dünya ile birebir güzergâhtaki bir yörüngede döndüğü doğrulanmıştı. Sonuçlanan yeni bir araştırmada, bilim insanları, 2020’de saptanan ve ‘2020 XL5’ diye isimlendirilen bir öbür asteroidin, ‘Dünya Truva asteroidi’ ismi verilen cinsin ikinci örneği olduğunu doğruladı. Onu, hayli küçük olsa da Dünya’nın fazladan bir yol arkadaşı olarak düşünün.
AMATÖR BİR GÖKBİLİMCİ KEŞFETTİ
Alicante Üniversitesi’nde vazife yapan ve Barselona Üniversitesi’ne (IEEC-UB) bağlı Kozmos Bilimleri Enstitüsü’nde (ICCUB) araştırmacı olan başyazar Toni Santana-Ros, “2020 XL5’in bir Dünya Truva asteroidi olduğunun keşfedilmesi, 2010 TK7’nin seçkin görülen, istisnai bir cisim olmadığını ve büyük ihtimalle bunlardan daha fazlasının var olduğunu doğruluyor” diyor: “Bu, şayet nitekim de mevcutsa, başlangıçtan beri var olan birinci Dünya Truva asteroidini bulmak doğrultusundaki araştırma stratejilerimizi geliştirmeyi sürdürmemiz açısından cüret verici.”
2020 XL5, Aralık 2020’de, gökbilimciler tarafınca Hawaii’de bulunan Pan-STARRS 1 isimli araştırma teleskopu vasıtasıyla tespit edildi ve Memleketler arası Astronomi Birliği’nce oluşturulan Küçük Gezegen Merkezi veritabanına dahil edildi. Amatör bir astronom olan Tony Dunn, NASA’nın kamusal kullanıma açık JPL-Horizon isimli yazılımını kullanarak, gök cisminin yörüngesini hesaplamayı sürdürdü ve gezegenimiz ile yıldızımızın etrafında kütleçekimsel olarak bir istikrar bölgesi durumundaki dördüncü Dünya-Güneş Lagrange noktası olan L4 yörüngesinde döndüğünü keşfetti. 2010 TK7, bununla birlikte, L4’te döndüğü onaylanan birinci Dünya Truva asteroidi oldu.
Dunn, “İlk sonuçlar, L4 Lagrange noktamızın etrafında bulunan bir Truva asteroidi yörüngesinde döndüğünü gösterdi” diyor: “Yörüngesi bu biçimdelar için ziyadesiyle meçhuldü; bu niçinle benzeri yörüngelere sahip olan 100 klon asteroit simüle ederek daha dikkatli bir inceleme gerçekleştirdim. Her bir klon, tıpkı Truva asteroidi davranışını sergiledi.”
Buna rağmen, bu biçimdelar, 2020 XL5’in Güneş etrafındaki yörüngesi çabucak hemen kesin halde anlaşılamamıştı; bu yüzden gökcisminin Dünya’nın yörüngesinden geçen yakınlarımızdaki bir uzay kayası mı ya da gerçek bir Dünya Truva asteroidi mi olduğu çabucak hemen net olarak bilinmiyordu.
FARKLI GÖZLEMEVLERİ TARAFINDAN ONAYLANDI
Santana-Ros’un öncülüğündeki bir grup, bunun bir Dünya Truva asteroidi olup olmadığını doğrulamak için, objeyi, Arizona’daki Lowell Keşif Teleskopu’nun yanı sıra Avrupa Uzay Ajansı’nın Kanarya Adaları’ndaki Tenerife kentinde bulunan Optik Yer İstasyonu ve Şili’de bulunan SOAR (Güney Astrofizik Araştırma) Teleskopu ile gözlemledi.
Ulusal Bilim Vakfı bünyesinde faaliyet gösteren Ulusal Optik Kızılötesi Astronomi Araştırma Laboratuvarı’nda (NOIRLab) araştırmacı olan araştırma ortak muharriri Cesar Briceño, yaptığı açıklamada, “Bunlar, gök cismi, şafak vakti batı ufkunda epeyce düşük düzeyde bulunduğu için teleskopun en düşük yükseklik hududunda yanlışsız bir biçimde müşahede yapmayı gerektiren, ziyadesiyle güç gözlemlerdi” diyor.
Santana-Ros, bu müşahedelerin Dünya’dan gerçekleştirilmesinin ne kadar sıkıntı olduğunu bir dahaliyor: “Gezegenimizdeyken, Güneş-Dünya sistemindeki L4 ve L5 noktalarını araştırmak, gökbilimciler açısından epey büyük bir kuvvetlik! Bu noktaların etrafında dönen rastgele bir asteroit, ufuk çizgisinin üstündeki epey düşük düzeylerde, yalnızca alacakaranlığa yakın kısa bir vakit dilimi içerisinde görülebilir.”
Araştırma grubu, yaptıkları müşahedeleri desteklemek maksadıyla, gök cismini ve yörüngesini kesin formda anlamaya çalışmak için SOAR’dan elde edilen arşiv bilgilerini de hesaplarına dahil etti. NOIRlab’den yapılan açıklamaya bakılırsa, grup toplamda yaklaşık on yıllık müşahede ve bilgileri kullandı.
KARBON ZENGİNİ C-TİPİ BİR ASTEROİT
Takım, 2020 XL5’in tam da başlangıçta şüphelendikleri üzere bir Dünya Truva asteroidi olduğu kararına ulaştı. tıpkı vakitte, objenin büyük ihtimalle Güneş Sistemi’ndeki karbon ve koyu renk açısından güçlü ve en yaygın asteroit çeşidi olan C-tipi bir asteroit olduğunu da anladılar.
Santana-Ros birebir demeçte, “SOAR’ın sağladığı datalar, gök cisminin birinci fotometrik incelemesini yapmamıza imkan sağladı ve 2020 XL5’in büyük ihtimalle C-tipi bir asteroit olduğunu ortaya koydu” diyor. Araştırma, ayrıyeten bu objenin keşfedilen birinci Dünya Truva asteroidinden kat be kat büyük olduğunu açığa çıkardı. 2020 XL5 asteroidi, sahip olduğu yaklaşık 1.2 kilometre genişlik ile, yaklaşık 0.4 km genişliğe sahip olan 2010 TK7’den neredeyse üç kat daha büyük.
Araştırma takımı bunun yanı sıra 2020 XL5’in sonsuza dek bir Dünya Truva asteroidi olarak kalmayacağını da keşfetti. Yaptıkları açıklamaya nazaran, asteroit şu anki pozisyonunda yaklaşık 4.000 yıl daha kalacak olsa bile, en nihayetinde kütleçekimine bağlı pozisyonundan kaçacak. Santana-Ros, demecinde, “2020 XL5’in en az 3500 yıl daha L4 yörüngesinde dönmeye devam edeceğinden tam olarak eminiz” diye ekliyor. Briceño, yaptığı açıklamada, bu keşfi fazlaca daha fazlasının izleyebileceğini ve potansiyel olarak, insanların gelecekte bunun üzere asteroitlere ayak bastığını gorebileceğimizi belirtiyor.
UZAYIN KEŞFİNDE BİR SIÇRAMA NOKTASI OLABİLİR
Briceño, “Eğer daha fazla Dünya Truva asteroidi keşfedebilirsek ve bir kısmı daha düşük eğimli yörüngelere sahip olursa, onlara ulaşmak Ay’a gitmekten daha ucuza gelebilir” diyor: “bu biçimdece Güneş Sistemi’nde yapılacak daha ileri keşifler için kusursuz üsler haline gelebilir ve hatta yeni keşifler için bir kaynak olarak kullanılabilirler.”
Öte yandan, insanları üzerlerinde yürümeleri için gönderip göndermeyeceğimize bakılmaksızın, NASA, 2021 yılında Jüpiter’in yörüngesinde dönen Truva asteroitlerini incelemek emeliyle robotik Lucy asteroit vazifesini başlattı ve bunları incelemek, Evren’i daha âlâ anlamamıza yardımcı olacak.
Santana-Ros, XL5 üzere truva asteroitleriyle ilgili olarak, “Bize gezegenimizin oluşumu hakkında bilgi verebilir ve sırasıyla, daha güzel evrim modelleri için yeni sonlar belirleyerek Güneş Sistemi’nin evrimini daha âlâ anlamak doğrultusunda bir anahtar fonksiyonu nazaranbilirler” diyor: “Birkaç yıl boyunca ilkel Jüpiter Truva asteroitlerini inceledik ve yakında NASA’nın Lucy isimli uzay misyonu tarafınca gerçekleştirilecek saha müşahedeleri, onları araştırmak için daha fazla fırsat sunacak.”
Araştırmada elde edilen bulgular 1 Şubat’ta Nature mecmuasında yayınlandı.
Yazının yepyenisi Space sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)