Gazi’ye İzmir Belediyesi’nce verilen yemek-4

Tohumhane

Global Mod
Global Mod
27 Ocak 1923 günü, Gazi, İzmir’e annesinin mezarını ziyarete gelmiştir. Sonraki gün, İzmir Belediyesi “Halaskar” (Kurtarıcı) Gazi’ye yemek verdiğini birinci kısımda yayımlamıştım. Yemekte, İzmir Mektebi Sultani eski öğretmeni, Ulusal Eğitim Müdürü Vasıf (Çınar) Beyefendi ve İzmir eski müftüsü Rahmetullah Efendi Gazi’yi güzel geldin konuşması yapmışlardır. Gazi’nin yemekte yaptığı, “Egemenlik Andı” olarak nitelendirdiğim konuşmasının son kısmını haftaya okuyacaksınız…

O; “Efendiler, bir zaman biliyoruz ki, İzmir’i, yalnız İzmir’i değil bütün vatanı; İzmir halkını, yalnız İzmir halkını değil, bütün milleti düşmanların elinde av olarak veriyordu. Ve bundan üzgün ve duygulanmadığımı argüman edersek doğrudur.

Ancak bir daha bir dönem yaşıyoruz ki, bütün bu dış düşmanlara dayanarak memleketi yok etmeye kararlı olan bir yönetimin uğraşına karşın, sonsuz badireler ortasında memleketi düşmanın, düşmanların kirli ayaklarından kurtarıyor. Millet ve memlekete izzet, erdem, namus kazandırıyor başarıyor ve zafer kazanıyor, o da bu evredir. Bundan dolayı bu iki zaman içindeki farkı gözlerimizle görüyoruz ve o fark ellerimizle tutacak kadar nettir.

Efendiler, Bu iki bölüm ortasına fark epeyce büyüktür. Birinci devre ilişkin olan hikayeleri anlatmak epey uzun olur. İkinci periyodun hikayeleri de fazlacatur. Lakin farkı görmek için fazlaca kuvvet sarf etmeye gerek yoktur. Bununla anlayabiliriz ki, bu memleketin muhtaçlığına ve memleketin toplumsal vaziyeti, toplumsal hayatın en çok ve en hoş uyan yönetim biçimi bugünkü yönetim biçimidir. Geçen ve tarihe karışan biçimi yönetimin son vakitteki ismi ve hali, meşrutiyet yönetimiydi. Yahut ‘Saltanat’ idi ve daha evvelki ismi de ‘Mutlakıyet’ ti. Yalnız beş altı yüz sene değil, bütün Türk tarihini karıştırdığımız her vakitte memleketi yıkıntıya sevk eden ve milleti, hiç bir vakit kendi mutluluğuyla uğraşmaya müsaade vermeyen serseri bir yönetimdi. Ve o yönetim kurduğu devletleri tarihe gömmek zorunda ve mahkûmiyetinde kalmıştır. Hâlbuki bugünkü yönetim biçimi ki milletin egemenliğini kayıtsız koşulsuz kendi bünyesinde bulunduruyor. Milletin geleceği direkt doğruya şunun bunun elinde değil, kendi elinde tutuyordu. bu biçimde bir yönetim elbette bu milletin erdemine, namusuna ve mutluluğuna daha uygun gelir. Egemenliği kayıtsız koşulsuz elinde tutan bir yönetim dedim. Gerçekten efendiler, bugün dünya yüzünde egemenliğiyle bu kadar ilgili olan, egemenliği bu kadar güçlü bir biçimde gerçekleştiren hiç bir yönetim yoktur. En epey gelişen ve uygarlaşmış yönetim üsluplarına bakınız. Onlarda da eksiklik o kadar oldukcatur ki, bugün bizim ortasında bulunduğumuz hale gelebilmek için kesinlikle bir daha bir ihtilal yapmaya mecbur olacaklardır. Kayıtsız kuralsız ibaresiyle belirtilen egemenliği, milletin elinde tutmak demek bu egemenliğin bir modülünü; sıfatı, ismi ne olursa olsun, hiç bir makama vermemek, verdirmemek demektir. Bununla kastettiğim manası sakinlikle anlayabiliriz.

Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı
 
Üst