bencede
New member
Jamie Priest
Gökbilimcilerden oluşan bir takım, Güneş Sistemi’ne en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin yörüngesinde dönen üçüncü bir gezegene dair delillere ulaşarak, gökyüzü mahallemizde keşfedilen yeni bir dış gezegenin varlığını sevinçle duyurdu. Astronomy&Astrophysics isimli mecmuada keşiflerinin detaylarını paylaşan araştırmacılar, buna benzeri keşiflerin gece gökyüzümüzde keşfedilmeyi bekleyen bir fazlaca yeni ve şahane şey olduğunu hatırlattığı için epey memnunlar.
ÜÇ GEZEGENLİ BİR SİSTEM
Portekiz’de bulunan Astrofizik ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde araştırmacı olan makale başyazarı João Faria, “Yaptığımız keşif, en yakın komşu yıldızımızın, gelecekteki daha fazla araştırma ve keşiflerin ortaya çıkarabileceği ilgi alımlı yeni dünyalarla dolu olduğunu ortaya koyuyor” diyor. ‘Proxima d’ diye isimlendirilen yeni gezegen, Dünya’nın kütlesinin sadece dörtte biri tartıya sahip ve Proxima Centauri’nin etrafındaki yörüngesini sadece beş günde tamamlayacak kadar şaşırtan seviyede hızlı ve süratli bir gök cismi. Yıldızından yaklaşık dört milyon kilometre uzakta, Merkür’ün Güneş’e olan arasının onda birinden daha az olan bir yörüngede dönüyor ve bu aralık, onu bir gezegenin yüzeyinde sıvı biçimdeki suyu barındırabileceği yaşanabilir olan bölgeye hayli yakın bir pozisyona yerleştiriyor.
Gezegen, beraberinde Proxima Centauri’nin yörüngesinde bulunduğu bilinen iki kardeşe sahip: Proxima b, her 11 günde bir yıldızın etrafındaki tipini tamamlayan ve yaşanabilir bölge ortasında yer alan, Dünya’nınkiyle karşılaştırılabilir bir kütleye sahip bir gezegen; başkasıysa, daha uzun, beş yıllık bir yörüngede dönen gezegen adayı Proxima c.
Gezegen o derece küçük ki, gökbilimcilerin onu bulabilmesi bile nitekim ilgi alımlı. Yörüngede dönen bir gezegenin kütleçekimsel etkisinin, yıldızın hareketi üzerinde niye olduğu küçük yalpalamaları tespit eden ‘radyal sürat tekniği’ kullanılarak keşfedildi. bu biçimdesine küçük olan Proxima d’nin kütleçekimi, Proxima Centauri’nin saniyede sırf yaklaşık 40 santimetrede ileri geri hareket etmesine niye olur; bu, birkaç ışıkyılı uzaklıktan saptamak için son derece belgisiz bir hareket.
TESADÜF kararı BULUNDU
Proxima d’nin varlığına ait birinci ipuçları, epey daha büyük olan Proxima b’yi gözlemleme uğraşları esnasında saptandı. Bu Dünya gibisi gezegen, birkaç yıl evvel Avrupa Uzay Gözlemevi’nin (ESO) 3.6 metrelik teleskobunun bir kesimi olan HARPS aygıtı kullanılarak süreksiz olarak tanımlandı; buna rağmen, varlığı, bilim insanlarının kullandığı yeni bir araç olan ve Proxima sisteminde daha yakın müşahedeler gerçekleştirmek hedefiyle tasarlanan ‘Echelle SPectograph for Rocky Exoplanets and Stable Spectroscopic Observations’ (Kayalık Ötegezegenler ve Kararlı Spektroskopik Müşahedeler için Eşel Spektografı/ESPRESSO( isimli aygıtın kullanıldığı 2020 yılına dek teyit edilemedi.
Göbilimciler, Proxima b’nin varlığını doğrulama sürecinde, beş günlük bir yörüngede dönen bir cisme karşılık gelebilecek ya da sadece yıldızın kendisindeki dalgalanmalardan oluşabilecek son derece zayıf bir sinyal saptadılar. ESPRESSO vasıtasıyla gerçekleştirilen takip müşahedelerinin akabinde, araştırma takımı, sinyalin yeni bir gezegen olduğunu onaylamaktan heyecan duyuyordu. Faria, “Bu kadar küçük bir sinyali tespit etmenin ve bunu yaparak Dünya’ya epey yakın bir aralıkta bulunan bir ötegezegeni keşfetmenin zorluğu beni fazlaca heyecanlandırdı” diyor.
HAFİFLİK REKORU ONDA
Proxima d, kısa mühlet evvel ‘L 98-59’ gezegen sisteminde keşfedilen bir gezegeni geride bırakarak, radyal sürat tekniği kullanılarak ölçülen en yavaşça ötegezegen olma rekorunu elde etti. Şili’de bulunan ESO dahilindeki ESPRESSO isimli araştırma aygıtını kullanan bilim insanı Pedro Figueira, “Bu muvaffakiyet son derece önemli” diyor ve Proxima d’nin saptanmasının, astronominin, kozmosun ince detaylarını yakalama kapasitesinin arttığını gösterdiğini söylüyor: “Radyal sürat tekniğinin, galaksimizde en bol olması beklenen ve potansiyel olarak bildiğimiz tipten hayatı barındırabilen, bizimkine misal bir yavaşça gezegen popülasyonunu tespit etme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor.”
Faria da yeni keşiflerin yolda olduğunu düşünerek heyecanlanıyor. “Bu sonuçlar, ESPRESSO’nun neler yapabileceğini açık formda gözler önüne seriyor ve gelecekte neler bulabileceğini merak etmeme niye oluyor” diyor. ESPRESSO’nun öbür dünyalara yönelik arayışı, ESO’nun şu anda Atacama Çölü’nde üretim evresinde olan ve yakınlardaki yıldızların etrafında bulunan daha bir fazlaca gezegeni keşfetme ve inceleme yolunda büyük bir ehemmiyet taşıyacak olan Çok Büyük Teleskop (ELT) ile tamamlanacak.
Yazının yepyenisi Cosmos Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gökbilimcilerden oluşan bir takım, Güneş Sistemi’ne en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin yörüngesinde dönen üçüncü bir gezegene dair delillere ulaşarak, gökyüzü mahallemizde keşfedilen yeni bir dış gezegenin varlığını sevinçle duyurdu. Astronomy&Astrophysics isimli mecmuada keşiflerinin detaylarını paylaşan araştırmacılar, buna benzeri keşiflerin gece gökyüzümüzde keşfedilmeyi bekleyen bir fazlaca yeni ve şahane şey olduğunu hatırlattığı için epey memnunlar.
ÜÇ GEZEGENLİ BİR SİSTEM
Portekiz’de bulunan Astrofizik ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde araştırmacı olan makale başyazarı João Faria, “Yaptığımız keşif, en yakın komşu yıldızımızın, gelecekteki daha fazla araştırma ve keşiflerin ortaya çıkarabileceği ilgi alımlı yeni dünyalarla dolu olduğunu ortaya koyuyor” diyor. ‘Proxima d’ diye isimlendirilen yeni gezegen, Dünya’nın kütlesinin sadece dörtte biri tartıya sahip ve Proxima Centauri’nin etrafındaki yörüngesini sadece beş günde tamamlayacak kadar şaşırtan seviyede hızlı ve süratli bir gök cismi. Yıldızından yaklaşık dört milyon kilometre uzakta, Merkür’ün Güneş’e olan arasının onda birinden daha az olan bir yörüngede dönüyor ve bu aralık, onu bir gezegenin yüzeyinde sıvı biçimdeki suyu barındırabileceği yaşanabilir olan bölgeye hayli yakın bir pozisyona yerleştiriyor.
Gezegen, beraberinde Proxima Centauri’nin yörüngesinde bulunduğu bilinen iki kardeşe sahip: Proxima b, her 11 günde bir yıldızın etrafındaki tipini tamamlayan ve yaşanabilir bölge ortasında yer alan, Dünya’nınkiyle karşılaştırılabilir bir kütleye sahip bir gezegen; başkasıysa, daha uzun, beş yıllık bir yörüngede dönen gezegen adayı Proxima c.
Gezegen o derece küçük ki, gökbilimcilerin onu bulabilmesi bile nitekim ilgi alımlı. Yörüngede dönen bir gezegenin kütleçekimsel etkisinin, yıldızın hareketi üzerinde niye olduğu küçük yalpalamaları tespit eden ‘radyal sürat tekniği’ kullanılarak keşfedildi. bu biçimdesine küçük olan Proxima d’nin kütleçekimi, Proxima Centauri’nin saniyede sırf yaklaşık 40 santimetrede ileri geri hareket etmesine niye olur; bu, birkaç ışıkyılı uzaklıktan saptamak için son derece belgisiz bir hareket.
TESADÜF kararı BULUNDU
Proxima d’nin varlığına ait birinci ipuçları, epey daha büyük olan Proxima b’yi gözlemleme uğraşları esnasında saptandı. Bu Dünya gibisi gezegen, birkaç yıl evvel Avrupa Uzay Gözlemevi’nin (ESO) 3.6 metrelik teleskobunun bir kesimi olan HARPS aygıtı kullanılarak süreksiz olarak tanımlandı; buna rağmen, varlığı, bilim insanlarının kullandığı yeni bir araç olan ve Proxima sisteminde daha yakın müşahedeler gerçekleştirmek hedefiyle tasarlanan ‘Echelle SPectograph for Rocky Exoplanets and Stable Spectroscopic Observations’ (Kayalık Ötegezegenler ve Kararlı Spektroskopik Müşahedeler için Eşel Spektografı/ESPRESSO( isimli aygıtın kullanıldığı 2020 yılına dek teyit edilemedi.
Göbilimciler, Proxima b’nin varlığını doğrulama sürecinde, beş günlük bir yörüngede dönen bir cisme karşılık gelebilecek ya da sadece yıldızın kendisindeki dalgalanmalardan oluşabilecek son derece zayıf bir sinyal saptadılar. ESPRESSO vasıtasıyla gerçekleştirilen takip müşahedelerinin akabinde, araştırma takımı, sinyalin yeni bir gezegen olduğunu onaylamaktan heyecan duyuyordu. Faria, “Bu kadar küçük bir sinyali tespit etmenin ve bunu yaparak Dünya’ya epey yakın bir aralıkta bulunan bir ötegezegeni keşfetmenin zorluğu beni fazlaca heyecanlandırdı” diyor.
HAFİFLİK REKORU ONDA
Proxima d, kısa mühlet evvel ‘L 98-59’ gezegen sisteminde keşfedilen bir gezegeni geride bırakarak, radyal sürat tekniği kullanılarak ölçülen en yavaşça ötegezegen olma rekorunu elde etti. Şili’de bulunan ESO dahilindeki ESPRESSO isimli araştırma aygıtını kullanan bilim insanı Pedro Figueira, “Bu muvaffakiyet son derece önemli” diyor ve Proxima d’nin saptanmasının, astronominin, kozmosun ince detaylarını yakalama kapasitesinin arttığını gösterdiğini söylüyor: “Radyal sürat tekniğinin, galaksimizde en bol olması beklenen ve potansiyel olarak bildiğimiz tipten hayatı barındırabilen, bizimkine misal bir yavaşça gezegen popülasyonunu tespit etme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor.”
Faria da yeni keşiflerin yolda olduğunu düşünerek heyecanlanıyor. “Bu sonuçlar, ESPRESSO’nun neler yapabileceğini açık formda gözler önüne seriyor ve gelecekte neler bulabileceğini merak etmeme niye oluyor” diyor. ESPRESSO’nun öbür dünyalara yönelik arayışı, ESO’nun şu anda Atacama Çölü’nde üretim evresinde olan ve yakınlardaki yıldızların etrafında bulunan daha bir fazlaca gezegeni keşfetme ve inceleme yolunda büyük bir ehemmiyet taşıyacak olan Çok Büyük Teleskop (ELT) ile tamamlanacak.
Yazının yepyenisi Cosmos Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)