Türk bilim insanları, Antarktika’daki meskeni Horseshoe Adası’nda

bencede

New member
Türk bilim grubu, Antarktika kıtasına vardıktan daha sonra Bulgaristan istasyonunun bulunduğu Livingston Adası’nın akabinde Bransfield Boğazı’nı aşarak evvel Gerlanche Boğazı, daha sonra Lemarie Kanalı ve Penola Boğazı’nı geçerek güneye gerçek ilerledi.

Penola Boğazı ve Grandidier Kanalı’nda bulunan büyük ve parçalanmış buz dağları, geminin düz bir hatta ilerlemesini zorlaştırdı. Buz kütleleri ve buz dağlarının içinde seyir yapan Betanzos gemisi, buz kütlelerinin ağır olduğu alanlarda suratını düşürerek gemi üzerinde bulunan ve buzları gözleyen özel takımıyla bu noktalardan meselesiz olarak geçti.

Bilim heyetinin bulunduğu gemiye seyir sırasında vakit zaman kambur balinalar, penguenler ve foklar eşlik etti.


JEODİNAMİK NOKTALARDA ÖLÇÜM YAPACAKLAR

Antarktika için olağan hava kuralları ve sıcaklığın sıfır derecenin altında bulunması, sefer iştirakçileri için birtakım kimi zorlayıcı oldu. 100 km/s’i aşan rüzgar süratiyle seyre devam eden gemi, 10 Şubat’ta Harita Genel Müdürlüğünün işletmekte olduğu GNSS istasyonunun bulunduğu Dismal Adası’na vararak çalışmalarına başladı.


Horseshoe Adası’na 73 kilometre aralıkta bulunan Dismal Adası’na 2020 yılında Türkiye’nin hudutları haricindeki birinci sabit Global Konumlama Uydu Sistemleri (GNSS) kurulmuştu.

GNSS bakım tamir çalışmaları ve kaydedilen ayrıntıların alınması için 20 kişilik bilim grubunda yer alan Harita Genel Müdürlüğü Jeodezi Dairesi’nden Mühendis Yüzbaşı İlyas Akpınar, 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamında Dismal Adası’nda olduklarını belirterek, “Jeodezi bilimi, yerin biçimi pozisyonu ve gravite alanı ile ilgilenmektedir. GNSS Global Konumlama Uydu Sistemleri, bulunduğumuz pozisyonu belirlemenin yanı sıra navigasyon sorununun çözülmesi, deniz düzeyindeki değişimlerin tespit edilebilmesi, bununla birlikte tektonik hareketliliğin de tespit edilebilmesi, izlenebilmesi emeliyle kullanılabilmektedir.” tabirlerini kullandı.


“ANTARKTİKA, DAİMA DEĞİŞEN TEKTONİK BİR LEVHA”

Akpınar, Türkiye tarafınca gerçekleştirilen 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nde, 2019 yılındaki seferde Antarktika kıtasında hem Dismal Adası tıpkı vakitte Horseshoe Adası’nda jeodinamik noktaların tesis edildiğini, bu noktalarda 4 ila 12 saatlik GNSS müşahedeleri gerçekleştirildiğini aktararak, şunları kaydetti:

“4. seferde, 2020 yılında ise şu an üzerinde bulunduğumuz Dismal Adası’nda sabit GNSS istasyonumuz tesis edilmiştir. Türkiye’nin bu bölgede, Antarktika kıtasında 3 tane sabit GNSS istasyonu mevcut. Bunlardan bir tanesi bizim üzerinde bulunduğumuz Dismal Adası’nda, başka ikisi ise Horseshoe Adası’nda bulunmaktadır. Şu an biz Antarktika kıtasındayız lakin ana karanın üzerinde değiliz. ötürüsıyla bizim yapmış olduğumuz ölçümler yalnızca ana karayı değil, bununla birlikte ana karanın etrafındaki okyanuslarla ilgili tektonik değişimleri de tespit edebilmemiz açısından ehemmiyet arz etmektedir.



Antarktika levhası, daima hareket halinde olan ve çarpışmalardan dolayı ortaya çıkan sarsıntılar ötürüsıyla daima değişim gösteren tektonik bir plaka. Yalnızca Antarktika ana karasını değil, bununla birlikte etrafındaki okyanusların bir kısmını da içermektedir. ötürüsıyla bizim istasyonumuzun üzerinde bulunduğumuz Dismal Adası’nda bulunması, Antarktika plakasının hareketinin tespiti için değer arz ediyor. bununla birlikte Antarktika yer bilimleri literatürüne de katkı sağlamamızı sağlayacak. Hem bizim sabit GNSS istasyonumuzun yapmış olduğu müşahedeler tıpkı vakitte bizim bu bölgede bugün, bundan daha sonraki periyotta yapacağımız jeodinamik noktalardaki ölçümler bilimsel manada kıymetli diye nitelendirebiliriz.”



Sabit GNSS istasyonları vasıtasıyla bölgesel sürat alanının belirlenebildiğini, bunun milimetre düzeyinde epey hassas biçimde olabildiğini belirten Akpınar, bu bölgede de uzun vadeli müşahede yapan sabit GNSS istasyonları bulunduğunu bildirdi.

Akpınar, “Bizim de Antarktika kıtasında 3 adet GNSS istasyonumuz mevcut. beraberinde biz bu bölgeye bilimsel seferler düzenlediğimizde de jeodinamik noktalarda GNSS müşahedeleri gerçekleştiriyoruz. Bu ölçümlerin tamamını kullanarak bu bölge için öncelikli olarak sürat alanı, daha sonrasında ise tektonik hareketliliğin gözlemlenmesi mümkün olacak.” dedi.


14 BİLİMSEL PROJE YAPILACAK

Dismal Adası’nda bulunan GNSS istasyonunda bakım, tamirat ve bilgi kaydedilmesinin akabinde seferine devam eden Türk bilim heyeti, süreksiz Türk Bilim Kampı’nın bulunduğu Horseshoe Adası’na ulaştı.

21 gün süren seyahat daha sonrası 20 kişilik sefer grubu ve 2 tondan fazla lojistik gereç, 11 Şubat’ta Türk Süreksiz Bilim Kampı’nın bulunduğu Horseshoe Adası’na varırken, saha çalışmaları da başladı.


Hasan Hakan Yavaşoğlu, 21 günlük uzun bir yolcuğun akabinde Horseshoe Adası’na vardıklarını belirterek, şunları kaydetti:

“Bu yıl 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ni icra ediyoruz. Sefer, Kovid-19 süreci içerisinde yapılmak durumundaydı. Bu durumdan dolayı Şili’nin Puerto Williams kentinde 7 günlük bir karantinamız oldu. çabucak sonrasında King George Adası’ndan gemiye intikal ve daha sonrasında da evvel Dismal Adası, daha sonra da Horseshoe Adası’na ulaşmış bulunuyoruz. Takımımız, şu anda toprakta istikşaf çalışmalarını tamamlıyor. Bugünden itibaren bilimsel çalışmalarımıza başlayacağız. Bu yıl seferimizin icrası içerisinde 14 tane bilimsel proje yapılacak. Yüklü olarak canlı bilimleri, fiziki bilimler ve yer bilimleri bahislerinde çalışmalar yapacak hocalarımızla birlikteiz. Horseshoe Adası’nda hava şu an çok müsait. her insanın çalışmak için motivasyonu tam ve hazır biçimde bunuyoruz.”



BULGAR İSTASYON BAŞKANI DE KATILDI

King George Adası’ndan hareket ettikten daha sonra Betanzos gemisinde başlayan deniz seyahatinin birinci durağı, yaklaşık 80 deniz mili (150 kilometre) aralıkta bulunan Bulgaristan’a ilişkin St. Kliment Ohridski istasyonu olurken, Kovid-19 önlemleri kapsamında Türk bilim insanları bu üsse ziyaret gerçekleştiremedi.


Bulgaristan Antarktika Enstitüsü ile TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü içinde sürdürülen iş birliği kapsamında, St. Kliment Ohridski istasyon önderi olarak misyon yapan Oleg Vassiliev, adalarından bir bot ile Türk bilim insanlarının bulunduğu gemiye gelerek 6. Ulusal Antarktika Bilim Seferi grubuna katıldı.
 
Üst